“Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlar
Kadın, hemen her dönemde üzerinde olumlu ve olumsuz düşüncelerin ileri sürüldüğü bir konu olarak da görülmüştür. Bazı dönemlerde kadının erkeklerin alt cinsi, bazı dönemlerde ikinci sınıf insan, bazı dönemlerde utanılacak bir varlık ve çok az olarak da erkek ile eşit bir varlık olarak değerlendirilm...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Motif Yayıncılık
2016-11-01
|
| Series: | Dini Araştırmalar |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://dergipark.gov.tr/da/issue/25496/267270?publisher=motifyayincilik |
| _version_ | 1827267367820853248 |
|---|---|
| author | İsmail ERDOĞAN |
| author_facet | İsmail ERDOĞAN |
| author_sort | İsmail ERDOĞAN |
| collection | DOAJ |
| description | Kadın, hemen her dönemde üzerinde olumlu ve olumsuz
düşüncelerin ileri sürüldüğü bir konu olarak da görülmüştür. Bazı dönemlerde
kadının erkeklerin alt cinsi, bazı dönemlerde ikinci sınıf insan, bazı
dönemlerde utanılacak bir varlık ve çok az olarak da erkek ile eşit bir varlık
olarak değerlendirilmiştir. Türk tarihinde ise kadın genel olarak erkek ile
eşit konumda bulunmuş ve bunun için de karı kocadan her biri diğeri için “eş”
olarak kabul edilmiştir. Bu çalışmada, henüz yeni Müslüman olmuş olan Türk
milletinin ilk ve en geniş kapsamlı sözlüğü konumundaki Kaşgarlı Mahmud’un Divanu Lügâti’t-Türk adlı eserinde kadın
ile ilgili kavramlar ele alınacaktır. Adı geçen eserde kadın ile ilgili hemen
her alanda bir ya da birkaç kelimenin bulunması, Türk Milleti’nin kadına
verdiği önemli göstermesi bakımından önemlidir.
Divan’da kadın ile ilgili kelimelerden bir kısmı
şöyledir: Kadın anlamında “uragut”, hatun anlamında “katun”, anne
anlamında “ana/hana”, sütanne anlamında “awurta”, teyze anlamında
“kükü/küküy”, soylu kadın anlamında “kunçuy”, hanedan soyundan
gelenlen kadın anlamında “oqlagu katun”, şehzade kızları anlamında “tarım”,
üvey kız anlamında “baldır kız”, cariye anlamında “as, ay, awınçu,
kaçaç, kız, kümüş, kün, tal bodlug, yinçü /cinçü, yinçge kız”, yaşlı kadın
anlamında “kurtga”, süslenmiş kadın anlamında “yaldrık”, mihir
anlamında “başın, kalın”, dul kadın anlamında “tul tugsak”,
yaşmak anlamında “bürüncük, saraguç”, küpe anlamında “tolgag”,
temiz-pürüzsüz anlamında “özök”, fahişe anlamında “ekek”,
lezbiyen anlamında “sürtük”, kadının en küçük kız kardeşi anlamında “baldız”,
erkeğin küçük kız kardeşi anlamında “sinil”, kadının küçük erkek kardeşi
anlamında “yurç”, gelin anlamında
“kelin, egetlig”, kadının eniştesi anlamında “namıja”,
ağabeyin hanımı anlamında “yenge”, kadının anne, baba ve kardeşi gibi
yakınları anlamında “tünür”, işve ve cilve anlamında “kılınç”,
evlenmek anlamında “beglenmek” gibi kelimeler Divânu Lugâti’t-Türk’te
yer alan sözcüklerden bazılarıdır. |
| first_indexed | 2024-04-10T12:14:58Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-be1d664fc5f1419f8e21deb47b80b176 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1301-966X 2602-2435 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2025-03-22T04:32:37Z |
| publishDate | 2016-11-01 |
| publisher | Motif Yayıncılık |
| record_format | Article |
| series | Dini Araştırmalar |
| spelling | doaj.art-be1d664fc5f1419f8e21deb47b80b1762024-04-28T03:05:31ZaraMotif YayıncılıkDini Araştırmalar1301-966X2602-24352016-11-01194919720710.15745/da.26727089“Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlarİsmail ERDOĞANKadın, hemen her dönemde üzerinde olumlu ve olumsuz düşüncelerin ileri sürüldüğü bir konu olarak da görülmüştür. Bazı dönemlerde kadının erkeklerin alt cinsi, bazı dönemlerde ikinci sınıf insan, bazı dönemlerde utanılacak bir varlık ve çok az olarak da erkek ile eşit bir varlık olarak değerlendirilmiştir. Türk tarihinde ise kadın genel olarak erkek ile eşit konumda bulunmuş ve bunun için de karı kocadan her biri diğeri için “eş” olarak kabul edilmiştir. Bu çalışmada, henüz yeni Müslüman olmuş olan Türk milletinin ilk ve en geniş kapsamlı sözlüğü konumundaki Kaşgarlı Mahmud’un Divanu Lügâti’t-Türk adlı eserinde kadın ile ilgili kavramlar ele alınacaktır. Adı geçen eserde kadın ile ilgili hemen her alanda bir ya da birkaç kelimenin bulunması, Türk Milleti’nin kadına verdiği önemli göstermesi bakımından önemlidir. Divan’da kadın ile ilgili kelimelerden bir kısmı şöyledir: Kadın anlamında “uragut”, hatun anlamında “katun”, anne anlamında “ana/hana”, sütanne anlamında “awurta”, teyze anlamında “kükü/küküy”, soylu kadın anlamında “kunçuy”, hanedan soyundan gelenlen kadın anlamında “oqlagu katun”, şehzade kızları anlamında “tarım”, üvey kız anlamında “baldır kız”, cariye anlamında “as, ay, awınçu, kaçaç, kız, kümüş, kün, tal bodlug, yinçü /cinçü, yinçge kız”, yaşlı kadın anlamında “kurtga”, süslenmiş kadın anlamında “yaldrık”, mihir anlamında “başın, kalın”, dul kadın anlamında “tul tugsak”, yaşmak anlamında “bürüncük, saraguç”, küpe anlamında “tolgag”, temiz-pürüzsüz anlamında “özök”, fahişe anlamında “ekek”, lezbiyen anlamında “sürtük”, kadının en küçük kız kardeşi anlamında “baldız”, erkeğin küçük kız kardeşi anlamında “sinil”, kadının küçük erkek kardeşi anlamında “yurç”, gelin anlamında “kelin, egetlig”, kadının eniştesi anlamında “namıja”, ağabeyin hanımı anlamında “yenge”, kadının anne, baba ve kardeşi gibi yakınları anlamında “tünür”, işve ve cilve anlamında “kılınç”, evlenmek anlamında “beglenmek” gibi kelimeler Divânu Lugâti’t-Türk’te yer alan sözcüklerden bazılarıdır.http://dergipark.gov.tr/da/issue/25496/267270?publisher=motifyayincilikKaşgarlı MahmudDivânu Lügâti’t-TürkwomanUragutKaşgarlı MahmudDivânu Lügâti’t-TürkKadınUragut |
| spellingShingle | İsmail ERDOĞAN “Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlar Dini Araştırmalar Kaşgarlı Mahmud Divânu Lügâti’t-Türk woman Uragut Kaşgarlı Mahmud Divânu Lügâti’t-Türk Kadın Uragut |
| title | “Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlar |
| title_full | “Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlar |
| title_fullStr | “Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlar |
| title_full_unstemmed | “Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlar |
| title_short | “Divanu Lugati't-Türk'te Kadın İle İlgili Kavramlar |
| title_sort | divanu lugati t turk te kadin ile ilgili kavramlar |
| topic | Kaşgarlı Mahmud Divânu Lügâti’t-Türk woman Uragut Kaşgarlı Mahmud Divânu Lügâti’t-Türk Kadın Uragut |
| url | http://dergipark.gov.tr/da/issue/25496/267270?publisher=motifyayincilik |
| work_keys_str_mv | AT ismailerdogan divanulugatitturktekadınileilgilikavramlar |