بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری
وقفنامۀ حاجی رجبعلی بهتاریخ 1247ق بر شبستان زمستانی مسجد جامع میبد و دیگر آثار مورد حمایت و ساخته شدۀ واقف تنظیم شده است. این وقفنامه، سندی تاریخی است که حاوی اطلاعاتی از میانۀ سدۀ سیزدهم هجری دربارۀ شهر میبد، اماکن و آثار معماری آن است. تاریخ وقفنامه همزمان با دهۀ آخر حکومت فتحعلی شاه قاجار اس...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Yazd University
2020-08-01
|
| Series: | معماری اقلیم گرم و خشک |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://smb.yazd.ac.ir/article_1991_31ce4e86330832038e4e9e9342014c3d.pdf |
| _version_ | 1797817730658729984 |
|---|---|
| author | ذات الله نیک زاد |
| author_facet | ذات الله نیک زاد |
| author_sort | ذات الله نیک زاد |
| collection | DOAJ |
| description | وقفنامۀ حاجی رجبعلی بهتاریخ 1247ق بر شبستان زمستانی مسجد جامع میبد و دیگر آثار مورد حمایت و ساخته شدۀ واقف تنظیم شده است. این وقفنامه، سندی تاریخی است که حاوی اطلاعاتی از میانۀ سدۀ سیزدهم هجری دربارۀ شهر میبد، اماکن و آثار معماری آن است. تاریخ وقفنامه همزمان با دهۀ آخر حکومت فتحعلی شاه قاجار است و روشن کردن سیمای کهن شهر میبد در این دورۀ تاریخی پراهمیت است. مسجد جامع شواهدی از این دوره دارد. وقفنامه، سندی حقوقی بهشمار میرود و واقف بهقصد تضمین حیات شبستان و بناهای دیگری، که خود ساخته، دست به تنظیم آن زده؛ اما در این تحقیق در مقام یک سند تاریخِ معماری بررسی و نمایانده شده است. در واقع استعداد یک متن حقوقی تاریخی برای بهره بردن در راه مطالعۀ تاریخ معماری بررسی شده و ویژگیهای آن معلوم میشود. با طرح این پرسش که، اماکن و شواهد معماری مذکور در وقفنامه چیست و چه آگاهیهای تازهای در حوزۀ تاریخ معماریِ شهر میبد بهدست میدهد؟ این تحقیق که بهروش توصیفی ـ تاریخی به انجام رسیده، با بازخوانی متن وقفنامه و بررسی و تحلیل آن، مشاهدات میدانی و ذکر شواهدی در کتب تاریخی همراه شده است. این تحقیق بهنوعی سندپژوهی محسوب میشود، زیرا تمرکز بر یک سند تاریخی دست اول دارد. هدف از تحقیق، بازخوانی نکات روشن و تاریک مربوط به اماکن و تاریخ معماری مذکور در وقفنامه است. نتیجۀ تحقیق نشان داده، این وقفنامه کوتاه، امّا حاوی مطالب با اهمیتی از حیث ثبتِ نام و تواریخِ اماکن است. یک یک اعلام جغرافی که در وقفنامه از آنها نام برده شده همه مربوط به میبد است، بنابراین در روند تحقیق، با مراجعه به محل مربوط، اصل اثر یا بقایای برجا مانده شناسایی و مشاهده شد. مجموع آثار قابل بررسی به 22 اثر میرسد که مشتمل بر محلهها، قنوات، دکانها، مزار (گورستان)، آسیاب، باغات و خانهها و موارد دیگر است. تاریخ ساخت شبستان زمستانی مسجد جامع، حدود تاریخ و بانی ساخت مسجد و آب انباری در میدان کَرَم واقع در داخل شارستان میبد که از بناهای واقف است، از این وقفنامه بهدست میآید که مربوط به دهۀ 1240ق است. |
| first_indexed | 2024-03-13T08:57:45Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-c04c8f3e380d41968a35842f59bd0ea6 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2645-3711 2645-372X |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-13T08:57:45Z |
| publishDate | 2020-08-01 |
| publisher | Yazd University |
| record_format | Article |
| series | معماری اقلیم گرم و خشک |
| spelling | doaj.art-c04c8f3e380d41968a35842f59bd0ea62023-05-28T12:47:22ZfasYazd Universityمعماری اقلیم گرم و خشک2645-37112645-372X2020-08-0181112510.29252/ahdc.2020.19911991بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماریذات الله نیک زاد0عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایرانوقفنامۀ حاجی رجبعلی بهتاریخ 1247ق بر شبستان زمستانی مسجد جامع میبد و دیگر آثار مورد حمایت و ساخته شدۀ واقف تنظیم شده است. این وقفنامه، سندی تاریخی است که حاوی اطلاعاتی از میانۀ سدۀ سیزدهم هجری دربارۀ شهر میبد، اماکن و آثار معماری آن است. تاریخ وقفنامه همزمان با دهۀ آخر حکومت فتحعلی شاه قاجار است و روشن کردن سیمای کهن شهر میبد در این دورۀ تاریخی پراهمیت است. مسجد جامع شواهدی از این دوره دارد. وقفنامه، سندی حقوقی بهشمار میرود و واقف بهقصد تضمین حیات شبستان و بناهای دیگری، که خود ساخته، دست به تنظیم آن زده؛ اما در این تحقیق در مقام یک سند تاریخِ معماری بررسی و نمایانده شده است. در واقع استعداد یک متن حقوقی تاریخی برای بهره بردن در راه مطالعۀ تاریخ معماری بررسی شده و ویژگیهای آن معلوم میشود. با طرح این پرسش که، اماکن و شواهد معماری مذکور در وقفنامه چیست و چه آگاهیهای تازهای در حوزۀ تاریخ معماریِ شهر میبد بهدست میدهد؟ این تحقیق که بهروش توصیفی ـ تاریخی به انجام رسیده، با بازخوانی متن وقفنامه و بررسی و تحلیل آن، مشاهدات میدانی و ذکر شواهدی در کتب تاریخی همراه شده است. این تحقیق بهنوعی سندپژوهی محسوب میشود، زیرا تمرکز بر یک سند تاریخی دست اول دارد. هدف از تحقیق، بازخوانی نکات روشن و تاریک مربوط به اماکن و تاریخ معماری مذکور در وقفنامه است. نتیجۀ تحقیق نشان داده، این وقفنامه کوتاه، امّا حاوی مطالب با اهمیتی از حیث ثبتِ نام و تواریخِ اماکن است. یک یک اعلام جغرافی که در وقفنامه از آنها نام برده شده همه مربوط به میبد است، بنابراین در روند تحقیق، با مراجعه به محل مربوط، اصل اثر یا بقایای برجا مانده شناسایی و مشاهده شد. مجموع آثار قابل بررسی به 22 اثر میرسد که مشتمل بر محلهها، قنوات، دکانها، مزار (گورستان)، آسیاب، باغات و خانهها و موارد دیگر است. تاریخ ساخت شبستان زمستانی مسجد جامع، حدود تاریخ و بانی ساخت مسجد و آب انباری در میدان کَرَم واقع در داخل شارستان میبد که از بناهای واقف است، از این وقفنامه بهدست میآید که مربوط به دهۀ 1240ق است.http://smb.yazd.ac.ir/article_1991_31ce4e86330832038e4e9e9342014c3d.pdfوقفنامهمسجد جامع میبداماکن تاریخی میبدحاجی رجبعلیتاریخ معماری |
| spellingShingle | ذات الله نیک زاد بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری معماری اقلیم گرم و خشک وقفنامه مسجد جامع میبد اماکن تاریخی میبد حاجی رجبعلی تاریخ معماری |
| title | بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری |
| title_full | بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری |
| title_fullStr | بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری |
| title_full_unstemmed | بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری |
| title_short | بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری |
| title_sort | بازخوانی وقف نامۀ حاجی رجبعلی بر مسجد جامع میبد، از دریچۀ تاریخ معماری |
| topic | وقفنامه مسجد جامع میبد اماکن تاریخی میبد حاجی رجبعلی تاریخ معماری |
| url | http://smb.yazd.ac.ir/article_1991_31ce4e86330832038e4e9e9342014c3d.pdf |
| work_keys_str_mv | AT dẖạtạllhnyḵzạd bạzkẖwạnywqfnạmەḥạjyrjbʿlybrmsjdjạmʿmybdạzdrycẖەtạrykẖmʿmạry |