Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma Bağlantısı
Bu çalışmanın amacı, Dünya Hava Kalitesi Raporu’nda (2021) tehlikeli, çok sağlıksız ve sağlıksız hava kirliliği yaşayan ülke kategorilerinde yer alan toplam 32 ülkenin 2000-2019 yılları arasındaki PM2.5 hava kirliliği, kamu sağlık harcamaları, doğurganlık ve ölüm oranlarının doğumda yaşam beklentisi...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Derneği
2022-09-01
|
| Series: | Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2507362 |
| _version_ | 1797289554946818048 |
|---|---|
| author | Güller Şahin |
| author_facet | Güller Şahin |
| author_sort | Güller Şahin |
| collection | DOAJ |
| description | Bu çalışmanın amacı, Dünya Hava Kalitesi Raporu’nda (2021) tehlikeli, çok sağlıksız ve sağlıksız hava kirliliği yaşayan ülke kategorilerinde yer alan toplam 32 ülkenin 2000-2019 yılları arasındaki PM2.5 hava kirliliği, kamu sağlık harcamaları, doğurganlık ve ölüm oranlarının doğumda yaşam beklentisi üzerindeki etkilerinin panel kantil regresyon modeli ile incelenmesidir. Amaç doğrultusunda öncelikle korelasyon analizi, çoklu doğrusal bağlantı, normallik sınamaları ve Hausman testi metodolojileri takip edilmektedir. Ardılı 10th-90th kantil aralığı için panel kantil regresyon analizi yapılmakta, bulgular heterojenlik varsayımının doğrulandığı durum için robust standart hatalarla tahmin edilerek yorumlanmaktadır. Robust standart hatalara sahip tahmin sonuçlarında, model içerisindeki tüm değişkenlerin %5 anlam seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı olduğuna ulaşılmaktadır. Sonuçlara göre, PM2.5 hava kirliliğinde, doğurganlık ve ölüm oranlarında meydana gelen %1’lik bir artış doğumda yaşam beklentisini, sırasıyla, ~%0.02, ~%0.17 ve ~%0.09 oranlarında azaltmakta, sağlık harcamalarında meydana gelen %1’lik bir artış ise doğumda yaşam beklentisini ~%0.04 oranında artırmaktadır. Bu bağlamda doğumda yaşam beklentisini en fazla etkileyen değişkenin doğurganlık oranı, en az etkileyen değişkenin ise PM2.5 hava kirliliği olduğu görülmektedir. |
| first_indexed | 2024-03-07T19:06:40Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-c0d0d273d4674a5984724b0637b3c786 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2587-151X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-07T19:06:40Z |
| publishDate | 2022-09-01 |
| publisher | Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Derneği |
| record_format | Article |
| series | Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi |
| spelling | doaj.art-c0d0d273d4674a5984724b0637b3c7862024-03-01T08:33:21ZengEkonomi ve Finansal Araştırmalar DerneğiEkonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi2587-151X2022-09-017375878310.30784/epfad.1135846957Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma BağlantısıGüller Şahin0Kütahya Sağlık Bilimleri ÜniversitesiBu çalışmanın amacı, Dünya Hava Kalitesi Raporu’nda (2021) tehlikeli, çok sağlıksız ve sağlıksız hava kirliliği yaşayan ülke kategorilerinde yer alan toplam 32 ülkenin 2000-2019 yılları arasındaki PM2.5 hava kirliliği, kamu sağlık harcamaları, doğurganlık ve ölüm oranlarının doğumda yaşam beklentisi üzerindeki etkilerinin panel kantil regresyon modeli ile incelenmesidir. Amaç doğrultusunda öncelikle korelasyon analizi, çoklu doğrusal bağlantı, normallik sınamaları ve Hausman testi metodolojileri takip edilmektedir. Ardılı 10th-90th kantil aralığı için panel kantil regresyon analizi yapılmakta, bulgular heterojenlik varsayımının doğrulandığı durum için robust standart hatalarla tahmin edilerek yorumlanmaktadır. Robust standart hatalara sahip tahmin sonuçlarında, model içerisindeki tüm değişkenlerin %5 anlam seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı olduğuna ulaşılmaktadır. Sonuçlara göre, PM2.5 hava kirliliğinde, doğurganlık ve ölüm oranlarında meydana gelen %1’lik bir artış doğumda yaşam beklentisini, sırasıyla, ~%0.02, ~%0.17 ve ~%0.09 oranlarında azaltmakta, sağlık harcamalarında meydana gelen %1’lik bir artış ise doğumda yaşam beklentisini ~%0.04 oranında artırmaktadır. Bu bağlamda doğumda yaşam beklentisini en fazla etkileyen değişkenin doğurganlık oranı, en az etkileyen değişkenin ise PM2.5 hava kirliliği olduğu görülmektedir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2507362doğumda yaşam beklentisipm2.5 hava kirliliğipanel kantil regresyon modelilife expectancy at birthpm2.5 air pollutionpanel quantile regression model |
| spellingShingle | Güller Şahin Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma Bağlantısı Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi doğumda yaşam beklentisi pm2.5 hava kirliliği panel kantil regresyon modeli life expectancy at birth pm2.5 air pollution panel quantile regression model |
| title | Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma Bağlantısı |
| title_full | Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma Bağlantısı |
| title_fullStr | Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma Bağlantısı |
| title_full_unstemmed | Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma Bağlantısı |
| title_short | Yüksek Hava Kirliliği Yaşanan Ülkelerde Doğumda Yaşam Beklentisi ve Çevresel Bozulma Bağlantısı |
| title_sort | yuksek hava kirliligi yasanan ulkelerde dogumda yasam beklentisi ve cevresel bozulma baglantisi |
| topic | doğumda yaşam beklentisi pm2.5 hava kirliliği panel kantil regresyon modeli life expectancy at birth pm2.5 air pollution panel quantile regression model |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2507362 |
| work_keys_str_mv | AT gullersahin yuksekhavakirliligiyasananulkelerdedogumdayasambeklentisivecevreselbozulmabaglantısı |