بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین")
حقیقت‌مانندی از عناصر مهم داستان و نمایشنامه است و به میزان انطباق اثر با واقعیت بیرون و حوادث آن بستگی دارد. این تطابق نه به‌صورت کامل و شرح دقیق واقعیت است؛ چراکه این امر، اثر ادبی را از ادبیت دور و آن را متنی تاریخی میسازد. انعکاس واقعیت و بازیابی آن در اثر به نحوی که برای مخاطب باور پذیر باشد....
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2023-02-01
|
| Series: | مجله زبان و ادبیات عربی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jall.um.ac.ir/article_43912_5cb8ae31f2656128d7c9ed86d2f3384e.pdf |
| _version_ | 1797776061470081024 |
|---|---|
| author | نرگس انصاری صفورا فصیحی |
| author_facet | نرگس انصاری صفورا فصیحی |
| author_sort | نرگس انصاری |
| collection | DOAJ |
| description | حقیقت‌مانندی از عناصر مهم داستان و نمایشنامه است و به میزان انطباق اثر با واقعیت بیرون و حوادث آن بستگی دارد. این تطابق نه به‌صورت کامل و شرح دقیق واقعیت است؛ چراکه این امر، اثر ادبی را از ادبیت دور و آن را متنی تاریخی میسازد. انعکاس واقعیت و بازیابی آن در اثر به نحوی که برای مخاطب باور پذیر باشد. واقعیت برون‌متنی، ساختاری است که هر نویسنده با توجه به رویکرد و سبک ادبی خود، آن را در اثرش بهکار میگیرد. ادبیات نمایشی عاشورایی، به دنبال احیای ادبی واقعهی کربلا در قالب نمایشنامه است و مشخص کردن مرز بین واقعیت و ادبیت و خیال در این آثار مورد توجه پژوهش حاضر بوده است. این ژانر ادبی اگرچه در مقایسه با سایر انواع ادبی به‌خصوص شعر عاشورایی کمتر متداول بوده است، اما نمایشنامه‌های عربی متعددی میتوان یافت که هر یک از زاویه‌ای خاص به وقایع کربلا پرداخته‌اند؛ ازجمله سه نمایشنامهی شاخص "الحر الریاحی" اثر شاعر و نویسنده عراقی "عبدالرزاق عبدالواحد"، نمایشنامهی "الحسین ثائرا" اثر نویسنده مصری "عبدالرحمان شرقاوی" و نمایشنامهی "الحسین" اثر نویسنده سوری "ولید فاضل" که با توجه به محتوای مشترک، زمینه بهرهمندی از ساختار مشترک را نیز دارا هستند. پژوهش حاضر تلاش دارد با روش تحلیلی–توصیفی به بررسی انطباق سه اثر هنری با واقعیت تاریخ کربلا بپردازد. بر اساس بخشی از یافتههای پژوهش نویسندگان از ابزارهای مختلفی چون شخصیت‌های واقعی و تاریخی، روایت حوادث تاریخی، استفاده از پیرنگ منطقی و طبیعی برای تقویت حقیقت مانندی آثار خود بهره بردهاند، اما اثر عبدالواحد با بیشترین دخل و تصرف به جنبههای ادبی و هنری اثر خود افزوده و از روایت عاشورا برای انتقال دلالتهای معنایی خاص خود استفاده کرده است. اثر شرقاوی نیز بیش از دو اثر دیگر به روایت تاریخ کربلا نزدیک‌تر میشود. جنبه رئالیسم دینی با نقل حوادث خارق‌العاده در نمایشنامهی "الحسین" قابل ملاحظه است. |
| first_indexed | 2024-03-12T22:44:33Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-c4717065db264ff2aeff86c334c32ec1 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2008-7217 2383-2681 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-12T22:44:33Z |
| publishDate | 2023-02-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | مجله زبان و ادبیات عربی |
| spelling | doaj.art-c4717065db264ff2aeff86c334c32ec12023-07-21T08:24:31ZfasFerdowsi University of Mashhadمجله زبان و ادبیات عربی2008-72172383-26812023-02-01144486510.22067/jallv14.i4.2204-113243912بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین")نرگس انصاری0صفورا فصیحی1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایراندانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایرانحقیقت‌مانندی از عناصر مهم داستان و نمایشنامه است و به میزان انطباق اثر با واقعیت بیرون و حوادث آن بستگی دارد. این تطابق نه به‌صورت کامل و شرح دقیق واقعیت است؛ چراکه این امر، اثر ادبی را از ادبیت دور و آن را متنی تاریخی میسازد. انعکاس واقعیت و بازیابی آن در اثر به نحوی که برای مخاطب باور پذیر باشد. واقعیت برون‌متنی، ساختاری است که هر نویسنده با توجه به رویکرد و سبک ادبی خود، آن را در اثرش بهکار میگیرد. ادبیات نمایشی عاشورایی، به دنبال احیای ادبی واقعهی کربلا در قالب نمایشنامه است و مشخص کردن مرز بین واقعیت و ادبیت و خیال در این آثار مورد توجه پژوهش حاضر بوده است. این ژانر ادبی اگرچه در مقایسه با سایر انواع ادبی به‌خصوص شعر عاشورایی کمتر متداول بوده است، اما نمایشنامه‌های عربی متعددی میتوان یافت که هر یک از زاویه‌ای خاص به وقایع کربلا پرداخته‌اند؛ ازجمله سه نمایشنامهی شاخص "الحر الریاحی" اثر شاعر و نویسنده عراقی "عبدالرزاق عبدالواحد"، نمایشنامهی "الحسین ثائرا" اثر نویسنده مصری "عبدالرحمان شرقاوی" و نمایشنامهی "الحسین" اثر نویسنده سوری "ولید فاضل" که با توجه به محتوای مشترک، زمینه بهرهمندی از ساختار مشترک را نیز دارا هستند. پژوهش حاضر تلاش دارد با روش تحلیلی–توصیفی به بررسی انطباق سه اثر هنری با واقعیت تاریخ کربلا بپردازد. بر اساس بخشی از یافتههای پژوهش نویسندگان از ابزارهای مختلفی چون شخصیت‌های واقعی و تاریخی، روایت حوادث تاریخی، استفاده از پیرنگ منطقی و طبیعی برای تقویت حقیقت مانندی آثار خود بهره بردهاند، اما اثر عبدالواحد با بیشترین دخل و تصرف به جنبههای ادبی و هنری اثر خود افزوده و از روایت عاشورا برای انتقال دلالتهای معنایی خاص خود استفاده کرده است. اثر شرقاوی نیز بیش از دو اثر دیگر به روایت تاریخ کربلا نزدیک‌تر میشود. جنبه رئالیسم دینی با نقل حوادث خارق‌العاده در نمایشنامهی "الحسین" قابل ملاحظه است.https://jall.um.ac.ir/article_43912_5cb8ae31f2656128d7c9ed86d2f3384e.pdfحقیقت‌مانندینمایشنامهعاشوراالحر الریاحیلحسین ثائراالحسین |
| spellingShingle | نرگس انصاری صفورا فصیحی بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین") مجله زبان و ادبیات عربی حقیقت‌مانندی نمایشنامه عاشورا الحر الریاحی لحسین ثائرا الحسین |
| title | بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین") |
| title_full | بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین") |
| title_fullStr | بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین") |
| title_full_unstemmed | بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین") |
| title_short | بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین") |
| title_sort | بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر مورد پژوهی الحر الریاحی ، الحسین ثائرا و الحسین |
| topic | حقیقت‌مانندی نمایشنامه عاشورا الحر الریاحی لحسین ثائرا الحسین |
| url | https://jall.um.ac.ir/article_43912_5cb8ae31f2656128d7c9ed86d2f3384e.pdf |
| work_keys_str_mv | AT nrgsạnṣạry brrsyḥqyqtmạnndydrnmạysẖnạmhhạyʿạsẖwrạyymʿạṣrmwrdpzẖwhyạlḥrạlryạḥyạlḥsyntẖạỷrạwạlḥsyn AT ṣfwrạfṣyḥy brrsyḥqyqtmạnndydrnmạysẖnạmhhạyʿạsẖwrạyymʿạṣrmwrdpzẖwhyạlḥrạlryạḥyạlḥsyntẖạỷrạwạlḥsyn |