Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie
Przedmiotem badań były XVI-wieczne druki biblijne (15 wybranych kazań) z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie. Analiza stanu ich zachowania została przeprowadzona metodą stanfordzką. Jest ona statystycznym sposobem oceny stanu zachowania księgozbiorów, stosowanym w tym c...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
The John Paul II Catholic University of Lublin
2022-12-01
|
| Series: | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/14360 |
| _version_ | 1827158853124358144 |
|---|---|
| author | Agnieszka Bangrowska |
| author_facet | Agnieszka Bangrowska |
| author_sort | Agnieszka Bangrowska |
| collection | DOAJ |
| description |
Przedmiotem badań były XVI-wieczne druki biblijne (15 wybranych kazań) z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie. Analiza stanu ich zachowania została przeprowadzona metodą stanfordzką. Jest ona statystycznym sposobem oceny stanu zachowania księgozbiorów, stosowanym w tym celu w większości badań nad zbiorami bibliotecznymi (papierem, blokiem książki, oprawą). W ocenie stanu zachowania papieru uwzględnia się jego zaplamienia, przebarwienia, stopień przedarcia oraz liczbę podwójnych zgięć. Oceniając blok książki, uwzględnia się stopień uszkodzenia szycia bądź klejenia, co wpływa na wzmocnienie kart w bloku. Z kolei przy ocenie oprawy bierze się pod uwagę trwałość tego połączenia oraz ogólny stan zachowania powierzchni oprawy. Łączna ocena tych trzech kryteriów umożliwia zaszeregowanie badanego egzemplarza do jednej z trzech kategorii: druki w bardzo stanie, druki wymagające prac konserwatorskich, druki w bardzo złym stanie, które należy wyłączyć z użytkowania. Przeprowadzona ocena stanu zachowania papieru, bloku i oprawy publikacji biblijnych z lwowskiej kolekcji pozwoliła zakwalifikować obiekty do poszczególnych kategorii: pierwsza – brak; druga – dziewięć egzemplarzy, co stanowi 60% całej próby; trzecia – sześć egzemplarzy, co stanowi 40% całej próby. Ocenę każdego druku poszerzono o dodatkowe badania wytrzymałościowe papieru oraz o ocenę stopnia zakwaszenia papieru. Papier pod względem wytrzymałości mechanicznej jest w bardzo dobrym stanie. Wyznaczenie pH papieru wykonywano metodą kontaktową z wykorzystaniem na pH-metru Elmetron CX-741, z elektrodą zespoloną EPX-3 z opcją automatycznego ustalenia końca pomiaru. W każdym druku pH zbadano w ośmiu punktach. Pięć punktów wyznaczono na stronie tytułowej, z tego cztery były zlokalizowane w narożnikach karty tytułowej, a jeden w środku. Trzy pozostałe pomiary wykonano na losowo wybranych kartach w bloku książki, dwa na obszarze niezadrukowanym, jeden na zadrukowanym. Wartość zmierzonego pH świadczy o niewysokim zakwaszeniu. Średnia pH badanych książek zawiera się powyżej pH 6, stąd obiekty o pH powyżej wartości 6 nie wymagają odkwaszania. Na podstawie wizualnej analizy zniszczeń biologicznych można stwierdzić, że księgozbiór w przeszłości nie był przechowywany w odpowiednich warunkach, o czym świadczą zniszczenia wywołane przez owady, a także zaplamienia i zacieki pochodzenia grzybowego.
|
| first_indexed | 2024-03-08T06:04:53Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-c471df45ccb74e48b4dd1bc877f274dd |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0518-3766 2545-3491 |
| language | deu |
| last_indexed | 2025-03-20T23:47:50Z |
| publishDate | 2022-12-01 |
| publisher | The John Paul II Catholic University of Lublin |
| record_format | Article |
| series | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| spelling | doaj.art-c471df45ccb74e48b4dd1bc877f274dd2024-08-03T12:43:00ZdeuThe John Paul II Catholic University of LublinArchiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne0518-37662545-34912022-12-0111910.31743/abmk.14360Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we LwowieAgnieszka Bangrowska0Uniwersytet Śląski w Katowicach Przedmiotem badań były XVI-wieczne druki biblijne (15 wybranych kazań) z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie. Analiza stanu ich zachowania została przeprowadzona metodą stanfordzką. Jest ona statystycznym sposobem oceny stanu zachowania księgozbiorów, stosowanym w tym celu w większości badań nad zbiorami bibliotecznymi (papierem, blokiem książki, oprawą). W ocenie stanu zachowania papieru uwzględnia się jego zaplamienia, przebarwienia, stopień przedarcia oraz liczbę podwójnych zgięć. Oceniając blok książki, uwzględnia się stopień uszkodzenia szycia bądź klejenia, co wpływa na wzmocnienie kart w bloku. Z kolei przy ocenie oprawy bierze się pod uwagę trwałość tego połączenia oraz ogólny stan zachowania powierzchni oprawy. Łączna ocena tych trzech kryteriów umożliwia zaszeregowanie badanego egzemplarza do jednej z trzech kategorii: druki w bardzo stanie, druki wymagające prac konserwatorskich, druki w bardzo złym stanie, które należy wyłączyć z użytkowania. Przeprowadzona ocena stanu zachowania papieru, bloku i oprawy publikacji biblijnych z lwowskiej kolekcji pozwoliła zakwalifikować obiekty do poszczególnych kategorii: pierwsza – brak; druga – dziewięć egzemplarzy, co stanowi 60% całej próby; trzecia – sześć egzemplarzy, co stanowi 40% całej próby. Ocenę każdego druku poszerzono o dodatkowe badania wytrzymałościowe papieru oraz o ocenę stopnia zakwaszenia papieru. Papier pod względem wytrzymałości mechanicznej jest w bardzo dobrym stanie. Wyznaczenie pH papieru wykonywano metodą kontaktową z wykorzystaniem na pH-metru Elmetron CX-741, z elektrodą zespoloną EPX-3 z opcją automatycznego ustalenia końca pomiaru. W każdym druku pH zbadano w ośmiu punktach. Pięć punktów wyznaczono na stronie tytułowej, z tego cztery były zlokalizowane w narożnikach karty tytułowej, a jeden w środku. Trzy pozostałe pomiary wykonano na losowo wybranych kartach w bloku książki, dwa na obszarze niezadrukowanym, jeden na zadrukowanym. Wartość zmierzonego pH świadczy o niewysokim zakwaszeniu. Średnia pH badanych książek zawiera się powyżej pH 6, stąd obiekty o pH powyżej wartości 6 nie wymagają odkwaszania. Na podstawie wizualnej analizy zniszczeń biologicznych można stwierdzić, że księgozbiór w przeszłości nie był przechowywany w odpowiednich warunkach, o czym świadczą zniszczenia wywołane przez owady, a także zaplamienia i zacieki pochodzenia grzybowego. https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/14360kazaniaocena stanu zachowania zbiorumetoda stanfordzkapH |
| spellingShingle | Agnieszka Bangrowska Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne kazania ocena stanu zachowania zbioru metoda stanfordzka pH |
| title | Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie |
| title_full | Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie |
| title_fullStr | Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie |
| title_full_unstemmed | Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie |
| title_short | Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie |
| title_sort | konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazan koscielnych z lat 1541 1597 pochodzacych z biblioteki fundacji wiktora hr baworowskiego we lwowie |
| topic | kazania ocena stanu zachowania zbioru metoda stanfordzka pH |
| url | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/14360 |
| work_keys_str_mv | AT agnieszkabangrowska konserwatorskaocenastanuzachowaniawybranychkazankoscielnychzlat15411597pochodzacychzbibliotekifundacjiwiktorahrbaworowskiegowelwowie |