بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران
نرخ ارز، با توجه به تأثیرات آن بر قیمت تمام شدة کالاهای وارداتی، یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر مصرف مواد غذایی به شمار میرود، به گونهای که نوسان‌های نرخ ارز و به تبع آن، نوسان‌های قیمت مواد غذایی، با اثرگذاری بر بعد دسترسی به غذا، امکان تحقق امنیت غذایی را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Agricultural Planning, Economics, and Rural Development Research Institute (APERDRI)
2023-11-01
|
| Series: | اقتصاد کشاورزی و توسعه |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://aead.agri-peri.ac.ir/article_129646_9ef6bff8fbff5ae9bb46ed31eb3a856f.pdf |
| _version_ | 1797292732526362624 |
|---|---|
| author | مهدی شعبان زاده خوشرودی ابراهیم جاودان محسن رفعتی |
| author_facet | مهدی شعبان زاده خوشرودی ابراهیم جاودان محسن رفعتی |
| author_sort | مهدی شعبان زاده خوشرودی |
| collection | DOAJ |
| description | نرخ ارز، با توجه به تأثیرات آن بر قیمت تمام شدة کالاهای وارداتی، یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر مصرف مواد غذایی به شمار میرود، به گونهای که نوسان‌های نرخ ارز و به تبع آن، نوسان‌های قیمت مواد غذایی، با اثرگذاری بر بعد دسترسی به غذا، امکان تحقق امنیت غذایی را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد. با این رویکرد، در مطالعة حاضر، به بررسی تأثیر نوسان‌های نرخ ارز بازار آزاد بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران پرداخته شد؛ همچنین، برای بررسی میزان اثربخشی سیاست‌های سالهای اخیر دولت در راستای مهار نوسان‌های ارزی، تأثیر سیاست یارانه ارز ترجیحی بر مصرف در مناطق روستایی نیز تحلیل شد، چراکه دستیابی بدین اهداف زمینهساز شناخت لازم برای تصحیح سیاست‌های جاری و یا اتخاذ سیاست‌های جدید ارزی است. بدین منظور، ابتدا با به کارگیری مبانی نظری و مطالعات مختلف، مدل نظری تحقیق تبیین شد و سپس، اطلاعات مورد نیاز طی دوره زمانی 1400-1384 جمع آوری و در قالب مدل پانل خودتوزیعی (خودتوضیح) با وقفه‌های گسترده (ARDL) تحلیل شدند. نتایج نشان داد که افزایش نوسان‌های نرخ ارز، مصرف خانوارها را در مناطق روستایی در کوتاه‌مدت و بلندمدت کاهش می‌دهد؛ همچنین، سیاست یارانه ارز ترجیحی، اگرچه بر مصرف خانوار اثر مثبت و معنی‌دار داشته، اما این تأثیر قابل توجه نبوده است. از سوی دیگر، بر اساس نتایج پژوهش، طی دوره کوتاه‌مدت و بلندمدت، اثر شاخص قیمت گروه‌های غذایی بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران منفی و در مقابل، اثر افزایش درآمد خانوارها بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی مثبت و معنی‌دار بود. در نهایت نیز جزء تصحیح خطا نشان داد که به دلیل سرعت پایین تعدیل، تأثیر شوک‌ها یا همان تکانههای ارزی بر قیمت مواد غذایی در اقتصاد ایران بسیار ماندگار است (نزدیک به دو سال). با توجه به نتایج به دست آمده، با اجرای سیاست ارز ترجیحی، امکان دستیابی به هدف ثبات مصرف مواد غذایی فراهم نمی‌شود؛ از این رو، حذف آن و استفاده از سیاست‌های ارزی شناور مدیریت شده ضروری مینماید. با حذف سیاست یادشده برای حمایت از امنیت غذایی اقشار ضعیف جامعه در کوتاه مدت، می‌توان به توزیع بسته‌های غذایی از طریق دستگاه‌های متولی از جمله کمیته امداد و سازمان بهزیستی روی آورد؛ سیاست پرداخت نقدی- کالایی نیز یکی از سیاست‌هایی است که در دوره کوتاه مدت، امکان توزیع مناسب‌تر یارانه‌ها را فراهم می‌سازد. با این همه، در دوره بلندمدت، افزایش و یا ثبات قدرت خرید مردم به ویژه اقشار کم درآمد و ضعیف تنها از طریق اجرای سیاست‌های ایجاد اشتغال، تقویت تولید و عرضه امکان‌پذیر خواهد بود. |
| first_indexed | 2024-03-07T20:01:30Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-c8ffa18336024d8daa06a54635d636dd |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1022-4211 2645-6443 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-07T20:01:30Z |
| publishDate | 2023-11-01 |
| publisher | Agricultural Planning, Economics, and Rural Development Research Institute (APERDRI) |
| record_format | Article |
| series | اقتصاد کشاورزی و توسعه |
| spelling | doaj.art-c8ffa18336024d8daa06a54635d636dd2024-02-28T08:10:53ZfasAgricultural Planning, Economics, and Rural Development Research Institute (APERDRI)اقتصاد کشاورزی و توسعه1022-42112645-64432023-11-01313598810.30490/aead.2023.361801.1510129646بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایرانمهدی شعبان زاده خوشرودی0ابراهیم جاودان1محسن رفعتی2نویسنده مسئول و استادیار اقتصاد کشاورزی، موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران.استادیار اقتصاد کشاورزی، موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران.استادیار اقتصاد کشاورزی، موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایراننرخ ارز، با توجه به تأثیرات آن بر قیمت تمام شدة کالاهای وارداتی، یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر مصرف مواد غذایی به شمار میرود، به گونهای که نوسان‌های نرخ ارز و به تبع آن، نوسان‌های قیمت مواد غذایی، با اثرگذاری بر بعد دسترسی به غذا، امکان تحقق امنیت غذایی را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد. با این رویکرد، در مطالعة حاضر، به بررسی تأثیر نوسان‌های نرخ ارز بازار آزاد بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران پرداخته شد؛ همچنین، برای بررسی میزان اثربخشی سیاست‌های سالهای اخیر دولت در راستای مهار نوسان‌های ارزی، تأثیر سیاست یارانه ارز ترجیحی بر مصرف در مناطق روستایی نیز تحلیل شد، چراکه دستیابی بدین اهداف زمینهساز شناخت لازم برای تصحیح سیاست‌های جاری و یا اتخاذ سیاست‌های جدید ارزی است. بدین منظور، ابتدا با به کارگیری مبانی نظری و مطالعات مختلف، مدل نظری تحقیق تبیین شد و سپس، اطلاعات مورد نیاز طی دوره زمانی 1400-1384 جمع آوری و در قالب مدل پانل خودتوزیعی (خودتوضیح) با وقفه‌های گسترده (ARDL) تحلیل شدند. نتایج نشان داد که افزایش نوسان‌های نرخ ارز، مصرف خانوارها را در مناطق روستایی در کوتاه‌مدت و بلندمدت کاهش می‌دهد؛ همچنین، سیاست یارانه ارز ترجیحی، اگرچه بر مصرف خانوار اثر مثبت و معنی‌دار داشته، اما این تأثیر قابل توجه نبوده است. از سوی دیگر، بر اساس نتایج پژوهش، طی دوره کوتاه‌مدت و بلندمدت، اثر شاخص قیمت گروه‌های غذایی بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران منفی و در مقابل، اثر افزایش درآمد خانوارها بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی مثبت و معنی‌دار بود. در نهایت نیز جزء تصحیح خطا نشان داد که به دلیل سرعت پایین تعدیل، تأثیر شوک‌ها یا همان تکانههای ارزی بر قیمت مواد غذایی در اقتصاد ایران بسیار ماندگار است (نزدیک به دو سال). با توجه به نتایج به دست آمده، با اجرای سیاست ارز ترجیحی، امکان دستیابی به هدف ثبات مصرف مواد غذایی فراهم نمی‌شود؛ از این رو، حذف آن و استفاده از سیاست‌های ارزی شناور مدیریت شده ضروری مینماید. با حذف سیاست یادشده برای حمایت از امنیت غذایی اقشار ضعیف جامعه در کوتاه مدت، می‌توان به توزیع بسته‌های غذایی از طریق دستگاه‌های متولی از جمله کمیته امداد و سازمان بهزیستی روی آورد؛ سیاست پرداخت نقدی- کالایی نیز یکی از سیاست‌هایی است که در دوره کوتاه مدت، امکان توزیع مناسب‌تر یارانه‌ها را فراهم می‌سازد. با این همه، در دوره بلندمدت، افزایش و یا ثبات قدرت خرید مردم به ویژه اقشار کم درآمد و ضعیف تنها از طریق اجرای سیاست‌های ایجاد اشتغال، تقویت تولید و عرضه امکان‌پذیر خواهد بود.http://aead.agri-peri.ac.ir/article_129646_9ef6bff8fbff5ae9bb46ed31eb3a856f.pdfنوسان های نرخ ارزسیاست یارانة ارز ترجیحیمناطق روستاییمصرف مواد غذاییالگوی پانل خودتوضیح با وقفه های گسترده (ardl) |
| spellingShingle | مهدی شعبان زاده خوشرودی ابراهیم جاودان محسن رفعتی بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران اقتصاد کشاورزی و توسعه نوسان های نرخ ارز سیاست یارانة ارز ترجیحی مناطق روستایی مصرف مواد غذایی الگوی پانل خودتوضیح با وقفه های گسترده (ardl) |
| title | بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران |
| title_full | بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران |
| title_fullStr | بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران |
| title_full_unstemmed | بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران |
| title_short | بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران |
| title_sort | بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر مصرف مواد غذایی در مناطق روستایی ایران |
| topic | نوسان های نرخ ارز سیاست یارانة ارز ترجیحی مناطق روستایی مصرف مواد غذایی الگوی پانل خودتوضیح با وقفه های گسترده (ardl) |
| url | http://aead.agri-peri.ac.ir/article_129646_9ef6bff8fbff5ae9bb46ed31eb3a856f.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mhdysẖʿbạnzạdhkẖwsẖrwdy brrsyạtẖrnwsạnạtnrkẖạrzbrmṣrfmwạdgẖdẖạyydrmnạṭqrwstạyyạyrạn AT ạbrạhymjạwdạn brrsyạtẖrnwsạnạtnrkẖạrzbrmṣrfmwạdgẖdẖạyydrmnạṭqrwstạyyạyrạn AT mḥsnrfʿty brrsyạtẖrnwsạnạtnrkẖạrzbrmṣrfmwạdgẖdẖạyydrmnạṭqrwstạyyạyrạn |