Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce Alanları
Edebî eserler, dilin açıkça ifade edilen söylemsel ya da “yüzey yapı”ları yanında, temel anlamın gizli olduğu, ayrıntılı okumalarla algılanıp kavranması geren “derin yapı”lara da sahip çok katmanlı metinlerdir. Derin yapının çözümlenebilmesi ise farklı ölçüt ve kavramların belirleyici olduğu kuram v...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Necmettin Erbakan University Press
2021-12-01
|
| Series: | İstem |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2135724 |
| _version_ | 1797403449996869632 |
|---|---|
| author | Sibel Bulut |
| author_facet | Sibel Bulut |
| author_sort | Sibel Bulut |
| collection | DOAJ |
| description | Edebî eserler, dilin açıkça ifade edilen söylemsel ya da “yüzey yapı”ları yanında, temel anlamın gizli olduğu, ayrıntılı okumalarla algılanıp kavranması geren “derin yapı”lara da sahip çok katmanlı metinlerdir. Derin yapının çözümlenebilmesi ise farklı ölçüt ve kavramların belirleyici olduğu kuram ve yöntemler ışığında kimi zaman en küçük bileşenine kadar parçalanarak incelenmesine bağlıdır. Ziya Avşar tarafından geliştirilen “Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi (DAM)”, işleyişi ile derin anlam katmanı üzerinde odaklanan çözümleme yöntemlerinden biridir. Çalışmamıza dek sadece divan şiiri örnekleri üzerinde uygulanan bu yöntem, “anlamlar hiyerarşisi” oluşturarak birbirine eklemlenen kavram ve ölçütleri ile metinlerin ana iletilerine ulaşmayı hedefleyen, dolayısıyla roman ve hikâye çözümlemesinde de uygulanabilir bir yöntemdir. Bu makale kapsamında, söz konusu çözümleme yöntemi ilk defa modern Türk edebiyatı alanından seçilen hikâye türünden bir örnek üzerinde uygulanmış, Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir adlı hikâye kitabındaki metinler bu ölçütlere göre incelenmiştir. İnceleme sonucunda ulaşılan veriler, DAM çözümleme yönteminin yazarın Kur’an-ı Kerim ve tasavvuf düşüncesinden hareketle kurduğu sembolik anlam katmanının aydınlatılmasında işlevsel olduğunu göstermiştir. Temel ve yan düşünce alanları şeklinde birbirine eklemlenerek derin yapıyı oluşturan bu dizgeler, metnin maddî âlem-manevi âlem karşıtlığına dayanan ana iletisine ulaşmayı sağlamıştır. |
| first_indexed | 2024-03-09T02:39:44Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-c9011ebdf6d44e6dac391653ebccb498 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1304-0618 2602-408X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-09T02:39:44Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Necmettin Erbakan University Press |
| record_format | Article |
| series | İstem |
| spelling | doaj.art-c9011ebdf6d44e6dac391653ebccb4982023-12-06T06:53:33ZengNecmettin Erbakan University Pressİstem1304-06182602-408X2021-12-013816919010.31591/istem.1037490370Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce AlanlarıSibel Bulut0NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİEdebî eserler, dilin açıkça ifade edilen söylemsel ya da “yüzey yapı”ları yanında, temel anlamın gizli olduğu, ayrıntılı okumalarla algılanıp kavranması geren “derin yapı”lara da sahip çok katmanlı metinlerdir. Derin yapının çözümlenebilmesi ise farklı ölçüt ve kavramların belirleyici olduğu kuram ve yöntemler ışığında kimi zaman en küçük bileşenine kadar parçalanarak incelenmesine bağlıdır. Ziya Avşar tarafından geliştirilen “Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi (DAM)”, işleyişi ile derin anlam katmanı üzerinde odaklanan çözümleme yöntemlerinden biridir. Çalışmamıza dek sadece divan şiiri örnekleri üzerinde uygulanan bu yöntem, “anlamlar hiyerarşisi” oluşturarak birbirine eklemlenen kavram ve ölçütleri ile metinlerin ana iletilerine ulaşmayı hedefleyen, dolayısıyla roman ve hikâye çözümlemesinde de uygulanabilir bir yöntemdir. Bu makale kapsamında, söz konusu çözümleme yöntemi ilk defa modern Türk edebiyatı alanından seçilen hikâye türünden bir örnek üzerinde uygulanmış, Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir adlı hikâye kitabındaki metinler bu ölçütlere göre incelenmiştir. İnceleme sonucunda ulaşılan veriler, DAM çözümleme yönteminin yazarın Kur’an-ı Kerim ve tasavvuf düşüncesinden hareketle kurduğu sembolik anlam katmanının aydınlatılmasında işlevsel olduğunu göstermiştir. Temel ve yan düşünce alanları şeklinde birbirine eklemlenerek derin yapıyı oluşturan bu dizgeler, metnin maddî âlem-manevi âlem karşıtlığına dayanan ana iletisine ulaşmayı sağlamıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2135724dam çözümleme yöntemimustafa kutlubu böyledirmodern türk edebiyatıdinî-tasavvufî düşüncedam analysis methodmustafa kutlubu böyledirmodern turkish literature |
| spellingShingle | Sibel Bulut Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce Alanları İstem dam çözümleme yöntemi mustafa kutlu bu böyledir modern türk edebiyatı dinî-tasavvufî düşünce dam analysis method mustafa kutlu bu böyledir modern turkish literature |
| title | Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce Alanları |
| title_full | Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce Alanları |
| title_fullStr | Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce Alanları |
| title_full_unstemmed | Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce Alanları |
| title_short | Düşünce Alanı Merkezli Metin Çözümleme Yöntemi Bağlamında Mustafa Kutlu’nun Bu Böyledir’indeki Dinî-Tasavvufî Düşünce Alanları |
| title_sort | dusunce alani merkezli metin cozumleme yontemi baglaminda mustafa kutlu nun bu boyledir indeki dini tasavvufi dusunce alanlari |
| topic | dam çözümleme yöntemi mustafa kutlu bu böyledir modern türk edebiyatı dinî-tasavvufî düşünce dam analysis method mustafa kutlu bu böyledir modern turkish literature |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2135724 |
| work_keys_str_mv | AT sibelbulut dusuncealanımerkezlimetincozumlemeyontemibaglamındamustafakutlununbuboyledirindekidinitasavvufidusuncealanları |