بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل
محدودیت پتانسیل آب زیرزمینی در آبخوان آبرفتی دشت اردبیل و عدم توجه به میزان برداشت مجاز و توسعه ی روز افزون مصارف کشاورزی، شرب، صنعت، بهره‌برداری ناموزون و نامتناجس، عدم جایگزینی آن از طریق ریزش‌های جوی به دلیل مواجه شدن با سالهای کم‌آبی و خشک، موجب گردیده که آبخوان دشت اردبیل با افت سطح و در...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Tabriz
2021-12-01
|
| Series: | هیدروژئومورفولوژی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_13779_ed360e16f60e5012f1e5ab93413f639e.pdf |
| _version_ | 1828357227761631232 |
|---|---|
| author | سینا ضیایی اباذر اسمعلی رئوف مصطفی‌زاده اردوان قربانی |
| author_facet | سینا ضیایی اباذر اسمعلی رئوف مصطفی‌زاده اردوان قربانی |
| author_sort | سینا ضیایی |
| collection | DOAJ |
| description | محدودیت پتانسیل آب زیرزمینی در آبخوان آبرفتی دشت اردبیل و عدم توجه به میزان برداشت مجاز و توسعه ی روز افزون مصارف کشاورزی، شرب، صنعت، بهره‌برداری ناموزون و نامتناجس، عدم جایگزینی آن از طریق ریزش‌های جوی به دلیل مواجه شدن با سالهای کم‌آبی و خشک، موجب گردیده که آبخوان دشت اردبیل با افت سطح و در نتیجه کاهش حجم مخزن مواجه شود. این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر افت و تغییرات سطح آب‌های زیرزمینی دشت اردبیل در دو مقطع زمانی 1995 تا 2005 و 2005 تا 2015 انجام گرفت. برای انجام پژوهش حاضر، از داده‌های بارش ماهانه ایستگاه های هواشناسی اردبیل، نیارق، نمین، آبی بیگلو، هیر، سامیان واقع در داخل دشت اردبیل در طول آماری 20 ساله (1995-2015) و داده‌های ماهانه ارتفاع سطح ایستابی تعداد 24 حلقه چاه پیزومتری برای دشت انتخاب شد. برای تهیه ی نقشه ی کاربری اراضی در دو دوره ی زمانی، تصاویر سنجنده های OLI و TM ماهواره لندست مربوط به خرداد ماه 1993، 2005 و 2015 استفاده شد. نتایج بررسی تغییرات سطح کاربری اراضی در طول سالهای 1993، 2005 و 2015 در دشت اردبیل نشان داد کاربری های زراعت آبی به ترتیب با 26/48156، 66/50678 و 68/58356 هکتار بیشترین سطح و پهنه ی آبی به ترتیب با 75/168، 65/88 و 95/380 هکتار کمترین سطح را داشتند که نشان از دخالت بالای اراضی کشاورزی در افت سطح ایستابی اراضی کشاورزی در دشت اردبیل میباشد. در نهایت بررسی روند تغییرات چاههای پیژومتری نشان داد در دشت اردبیل حداکثر تراز سطح ایستابی (1437 متر) مربوط به قسمت‌های جنوب دشت اطراف اراضی-نوشهر-کرگان و حداقل تراز (1300 متر) مربوط به اطراف روستای خلیفه لو شیخ میباشد. مطابق با نقشه ی پراکنش چاه ها، بیشترین تراکم چاه ها در منطقه ی شرقی و مرکزی دشت بوده است. |
| first_indexed | 2024-04-14T03:12:58Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-cb1ea881d6a54ef4b7abf4fcd9e233fe |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2383-3254 2676-4571 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-14T03:12:58Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | هیدروژئومورفولوژی |
| spelling | doaj.art-cb1ea881d6a54ef4b7abf4fcd9e233fe2022-12-22T02:15:34ZfasUniversity of Tabrizهیدروژئومورفولوژی2383-32542676-45712021-12-0182812714310.22034/hyd.2021.46333.159013779بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیلسینا ضیایی0اباذر اسمعلی1رئوف مصطفی‌زاده2اردوان قربانی3دانشگاه محقق اردبیلدانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیدانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیاستاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیمحدودیت پتانسیل آب زیرزمینی در آبخوان آبرفتی دشت اردبیل و عدم توجه به میزان برداشت مجاز و توسعه ی روز افزون مصارف کشاورزی، شرب، صنعت، بهره‌برداری ناموزون و نامتناجس، عدم جایگزینی آن از طریق ریزش‌های جوی به دلیل مواجه شدن با سالهای کم‌آبی و خشک، موجب گردیده که آبخوان دشت اردبیل با افت سطح و در نتیجه کاهش حجم مخزن مواجه شود. این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر افت و تغییرات سطح آب‌های زیرزمینی دشت اردبیل در دو مقطع زمانی 1995 تا 2005 و 2005 تا 2015 انجام گرفت. برای انجام پژوهش حاضر، از داده‌های بارش ماهانه ایستگاه های هواشناسی اردبیل، نیارق، نمین، آبی بیگلو، هیر، سامیان واقع در داخل دشت اردبیل در طول آماری 20 ساله (1995-2015) و داده‌های ماهانه ارتفاع سطح ایستابی تعداد 24 حلقه چاه پیزومتری برای دشت انتخاب شد. برای تهیه ی نقشه ی کاربری اراضی در دو دوره ی زمانی، تصاویر سنجنده های OLI و TM ماهواره لندست مربوط به خرداد ماه 1993، 2005 و 2015 استفاده شد. نتایج بررسی تغییرات سطح کاربری اراضی در طول سالهای 1993، 2005 و 2015 در دشت اردبیل نشان داد کاربری های زراعت آبی به ترتیب با 26/48156، 66/50678 و 68/58356 هکتار بیشترین سطح و پهنه ی آبی به ترتیب با 75/168، 65/88 و 95/380 هکتار کمترین سطح را داشتند که نشان از دخالت بالای اراضی کشاورزی در افت سطح ایستابی اراضی کشاورزی در دشت اردبیل میباشد. در نهایت بررسی روند تغییرات چاههای پیژومتری نشان داد در دشت اردبیل حداکثر تراز سطح ایستابی (1437 متر) مربوط به قسمت‌های جنوب دشت اطراف اراضی-نوشهر-کرگان و حداقل تراز (1300 متر) مربوط به اطراف روستای خلیفه لو شیخ میباشد. مطابق با نقشه ی پراکنش چاه ها، بیشترین تراکم چاه ها در منطقه ی شرقی و مرکزی دشت بوده است.https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_13779_ed360e16f60e5012f1e5ab93413f639e.pdfآب زیرزمینیکاربری اراضیچاه‌‌های پیزومتریسطح ایستابیدشت اردبیلاستان اردبیل |
| spellingShingle | سینا ضیایی اباذر اسمعلی رئوف مصطفی‌زاده اردوان قربانی بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل هیدروژئومورفولوژی آب زیرزمینی کاربری اراضی چاههای پیزومتری سطح ایستابی دشت اردبیل استان اردبیل |
| title | بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل |
| title_full | بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل |
| title_fullStr | بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل |
| title_full_unstemmed | بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل |
| title_short | بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل |
| title_sort | بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات سطح آب زیرزمینی و افت آبخوان در دشت اردبیل |
| topic | آب زیرزمینی کاربری اراضی چاههای پیزومتری سطح ایستابی دشت اردبیل استان اردبیل |
| url | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_13779_ed360e16f60e5012f1e5ab93413f639e.pdf |
| work_keys_str_mv | AT synạḍyạyy brrsyʿwạmlmwtẖrbrtgẖyyrạtsṭḥậbzyrzmynywạftậbkẖwạndrdsẖtạrdbyl AT ạbạdẖrạsmʿly brrsyʿwạmlmwtẖrbrtgẖyyrạtsṭḥậbzyrzmynywạftậbkẖwạndrdsẖtạrdbyl AT rỷwfmṣṭfyzạdh brrsyʿwạmlmwtẖrbrtgẖyyrạtsṭḥậbzyrzmynywạftậbkẖwạndrdsẖtạrdbyl AT ạrdwạnqrbạny brrsyʿwạmlmwtẖrbrtgẖyyrạtsṭḥậbzyrzmynywạftậbkẖwạndrdsẖtạrdbyl |