ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان
شاخص‌های بوم‌شناختی به ابزارهای مهمی برای ارزیابی و پایش منابع طبیعی تبدیل شده‌اند که درک رابطه بین فعالیت‌های زیست‌شناسی و واکنش بوم‌شناختی برای ساختار آن‌ها ضروری است. از طرفی، فعالیت‌های انسانی از طریق تغییرات در تولید رسوب، انتقال و ذخیره‌سازی تأثیرات قابل توجهی بر تکامل چشم‌انداز دارند. لذا این...
| Main Authors: | , , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Tabriz
2022-08-01
|
| Series: | هیدروژئومورفولوژی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_15150_e05f932bdc6d89247421861f360e81a2.pdf |
| _version_ | 1827698871183081472 |
|---|---|
| author | وحیده مرادزاده زینب حزباوی اباذر اسمعلی عوری رئوف مصطفی‌زاده شیرین زارعی نازیلا علائی |
| author_facet | وحیده مرادزاده زینب حزباوی اباذر اسمعلی عوری رئوف مصطفی‌زاده شیرین زارعی نازیلا علائی |
| author_sort | وحیده مرادزاده |
| collection | DOAJ |
| description | شاخص‌های بوم‌شناختی به ابزارهای مهمی برای ارزیابی و پایش منابع طبیعی تبدیل شده‌اند که درک رابطه بین فعالیت‌های زیست‌شناسی و واکنش بوم‌شناختی برای ساختار آن‌ها ضروری است. از طرفی، فعالیت‌های انسانی از طریق تغییرات در تولید رسوب، انتقال و ذخیره‌سازی تأثیرات قابل توجهی بر تکامل چشم‌انداز دارند. لذا این امر در مدیریت جامع‌نگر حوضه‌ها و اکوسیستم‌های مختلف بایستی مورد توجه قرار گیرد. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی (HSDI) در زیرحوضه‌های سامیان واقع در بخش مرکزی استان اردبیل انجام شد. بدین‌منظور، ابتدا عوامل انتقال رسوب (ST)، تنش هیدرولوژیکی (HS)، تغذیه آب زیرزمینی (Rec) و پتانسیل فرسایش خاک (SEP) برای 27 زیرحوضه مختلف مورد مطالعه محاسبه شد. در ادامه، وزن‌دهی این عوامل با استفاده از روش آنتروپی شانون صورت گرفت. سپس با استفاده از میانگین وزنی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی (HSDI) محاسبه و پهنه‌بندی شد. نتایج نشان داد که مقادیر متوسط، حداکثر و حداقل مقدار شاخص HSDI در حوضه سامیان به‌ترتیب برابر 17/10، 67/45 و 20/0 بوده است. هم‌چنین، طبق نتایج به‌ترتیب 67/87، 33/5، 32/5 و 68/1 درصد از مساحت حوضه در طبقات خیلی‌کم، کم، متوسط و زیاد از سطح آشفتگی دسته‌بندی شد. زیرحوضه 19 واقع در بخش شمالی، و زیرحوضه‌های 20 و 21 واقع در بخش مرکزی حوضه سامیان دارای بیش‌ترین آشفتگی هستند، لذا برای انجام اقدامات مدیریتی در اولویت قرار می‌گیرند. چارچوب پژوهش حاضر به‌عنوان ابزاری بالقوه برای حمایت از تصمیماتی که باید بر بهبود مدیریت منابع طبیعی متمرکز باشد، قابلیت کاربرد دارند. |
| first_indexed | 2024-03-10T13:38:06Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-cdfea373a5d94721ac97792d9aeb898f |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2383-3254 2676-4571 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-10T13:38:06Z |
| publishDate | 2022-08-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | هیدروژئومورفولوژی |
| spelling | doaj.art-cdfea373a5d94721ac97792d9aeb898f2023-11-21T05:43:07ZfasUniversity of Tabrizهیدروژئومورفولوژی2383-32542676-45712022-08-0193113611710.22034/hyd.2022.51186.163415150ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیانوحیده مرادزاده0زینب حزباوی1اباذر اسمعلی عوری2رئوف مصطفی‌زاده3شیرین زارعی4نازیلا علائی5دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایرانUniversity of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iranدانشگاه محقق اردبیلیاستادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیدانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایراندانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایرانشاخص‌های بوم‌شناختی به ابزارهای مهمی برای ارزیابی و پایش منابع طبیعی تبدیل شده‌اند که درک رابطه بین فعالیت‌های زیست‌شناسی و واکنش بوم‌شناختی برای ساختار آن‌ها ضروری است. از طرفی، فعالیت‌های انسانی از طریق تغییرات در تولید رسوب، انتقال و ذخیره‌سازی تأثیرات قابل توجهی بر تکامل چشم‌انداز دارند. لذا این امر در مدیریت جامع‌نگر حوضه‌ها و اکوسیستم‌های مختلف بایستی مورد توجه قرار گیرد. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی (HSDI) در زیرحوضه‌های سامیان واقع در بخش مرکزی استان اردبیل انجام شد. بدین‌منظور، ابتدا عوامل انتقال رسوب (ST)، تنش هیدرولوژیکی (HS)، تغذیه آب زیرزمینی (Rec) و پتانسیل فرسایش خاک (SEP) برای 27 زیرحوضه مختلف مورد مطالعه محاسبه شد. در ادامه، وزن‌دهی این عوامل با استفاده از روش آنتروپی شانون صورت گرفت. سپس با استفاده از میانگین وزنی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی (HSDI) محاسبه و پهنه‌بندی شد. نتایج نشان داد که مقادیر متوسط، حداکثر و حداقل مقدار شاخص HSDI در حوضه سامیان به‌ترتیب برابر 17/10، 67/45 و 20/0 بوده است. هم‌چنین، طبق نتایج به‌ترتیب 67/87، 33/5، 32/5 و 68/1 درصد از مساحت حوضه در طبقات خیلی‌کم، کم، متوسط و زیاد از سطح آشفتگی دسته‌بندی شد. زیرحوضه 19 واقع در بخش شمالی، و زیرحوضه‌های 20 و 21 واقع در بخش مرکزی حوضه سامیان دارای بیش‌ترین آشفتگی هستند، لذا برای انجام اقدامات مدیریتی در اولویت قرار می‌گیرند. چارچوب پژوهش حاضر به‌عنوان ابزاری بالقوه برای حمایت از تصمیماتی که باید بر بهبود مدیریت منابع طبیعی متمرکز باشد، قابلیت کاربرد دارند.https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_15150_e05f932bdc6d89247421861f360e81a2.pdfتولید رسوبرژیم هیدرولوژیکدخالت انسانیسامیانمدیریت منابع آب |
| spellingShingle | وحیده مرادزاده زینب حزباوی اباذر اسمعلی عوری رئوف مصطفی‌زاده شیرین زارعی نازیلا علائی ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان هیدروژئومورفولوژی تولید رسوب رژیم هیدرولوژیک دخالت انسانی سامیان مدیریت منابع آب |
| title | ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان |
| title_full | ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان |
| title_fullStr | ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان |
| title_full_unstemmed | ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان |
| title_short | ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان |
| title_sort | ارزیابی ناهمگونی فضایی شاخص آشفتگی هیدرورسوب‌شناسی در زیرحوضه‌های سامیان |
| topic | تولید رسوب رژیم هیدرولوژیک دخالت انسانی سامیان مدیریت منابع آب |
| url | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_15150_e05f932bdc6d89247421861f360e81a2.pdf |
| work_keys_str_mv | AT wḥydhmrạdzạdh ạrzyạbynạhmgwnyfḍạyysẖạkẖṣậsẖftgyhydrwrswbsẖnạsydrzyrḥwḍhhạysạmyạn AT zynbḥzbạwy ạrzyạbynạhmgwnyfḍạyysẖạkẖṣậsẖftgyhydrwrswbsẖnạsydrzyrḥwḍhhạysạmyạn AT ạbạdẖrạsmʿlyʿwry ạrzyạbynạhmgwnyfḍạyysẖạkẖṣậsẖftgyhydrwrswbsẖnạsydrzyrḥwḍhhạysạmyạn AT rỷwfmṣṭfyzạdh ạrzyạbynạhmgwnyfḍạyysẖạkẖṣậsẖftgyhydrwrswbsẖnạsydrzyrḥwḍhhạysạmyạn AT sẖyrynzạrʿy ạrzyạbynạhmgwnyfḍạyysẖạkẖṣậsẖftgyhydrwrswbsẖnạsydrzyrḥwḍhhạysạmyạn AT nạzylạʿlạỷy ạrzyạbynạhmgwnyfḍạyysẖạkẖṣậsẖftgyhydrwrswbsẖnạsydrzyrḥwḍhhạysạmyạn |