پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای
فرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه‌های آبریز کشور ایران می‌باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک می‌شود. هدف تحقیق حاضر، پهنه‌بندی خطر فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز گیوی‌چای (شمال‌غرب ایران)، می‌باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت فرسایش در منطقه شناسایی شدند و سپس لایه‌های اطلاعاتی هر مع...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Tabriz
2023-10-01
|
| Series: | هیدروژئومورفولوژی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_16748_956686b363b62771b589f09794e723dd.pdf |
| _version_ | 1797542972064006144 |
|---|---|
| author | الناز پیروزی عقیل مددی |
| author_facet | الناز پیروزی عقیل مددی |
| author_sort | الناز پیروزی |
| collection | DOAJ |
| description | فرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه‌های آبریز کشور ایران می‌باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک می‌شود. هدف تحقیق حاضر، پهنه‌بندی خطر فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز گیوی‌چای (شمال‌غرب ایران)، می‌باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت فرسایش در منطقه شناسایی شدند و سپس لایه‌های اطلاعاتی هر معیار، در GIS تهیه گردید. ارزش‌گذاری و استانداردسازی لایه‌ها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن‌دهی معیارها، با استفاده از روش کرتیک انجام گردید. تحلیل و مدل‌سازی نهایی با استفاده از روش MABAC به عنوان یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM)، انجام شد. با توجه به نتایج مطالعه، به ترتیب عوامل شیب، کاربری‌اراضی، خاک و لیتولوژی بیشترین ضریب وزنی را به خود اختصاص دادند. همچنین، نتایج مطالعه نشان داد؛ به ترتیب 89/283 و 93/414 کیلومتر‌مربع از مساحت محدوده، دارای پتانسیل خطر بسیار زیاد و زیاد، می‌باشد و مناطق بسیار پرخطر و پرخطر در سازندهایی نامقاوم و فرسایش‌پذیر، کاربری‌های زراعی و باغات و شیب‌های 40-15 درصد قرار دارند. می‌توان گفت که نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از توان بالای حوضه‌ی مطالعاتی از لحاظ رخداد فرسایش می‌باشد و لازم است کنترل فرسایش و اقدامات حفاظتی در دستور کار متخصصین و مدیران اراضی قرار گیرد. به علاوه، نتایج حاصل از صحت‌سنجی نتایج، نشان داد که استفاده از روش MABAC، از دقت نسبی بالایی جهت مطالعه‌ی خطر فرسایش خاک برخوردار است. |
| first_indexed | 2024-03-10T13:38:06Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-ce42f29055964bb0a538da6106bea985 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2383-3254 2676-4571 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-10T13:38:06Z |
| publishDate | 2023-10-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | هیدروژئومورفولوژی |
| spelling | doaj.art-ce42f29055964bb0a538da6106bea9852023-11-21T05:40:42ZfasUniversity of Tabrizهیدروژئومورفولوژی2383-32542676-45712023-10-011036937310.22034/hyd.2023.56590.169416748پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چایالناز پیروزی0عقیل مددی1گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایراناستاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلیفرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه‌های آبریز کشور ایران می‌باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک می‌شود. هدف تحقیق حاضر، پهنه‌بندی خطر فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز گیوی‌چای (شمال‌غرب ایران)، می‌باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت فرسایش در منطقه شناسایی شدند و سپس لایه‌های اطلاعاتی هر معیار، در GIS تهیه گردید. ارزش‌گذاری و استانداردسازی لایه‌ها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن‌دهی معیارها، با استفاده از روش کرتیک انجام گردید. تحلیل و مدل‌سازی نهایی با استفاده از روش MABAC به عنوان یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM)، انجام شد. با توجه به نتایج مطالعه، به ترتیب عوامل شیب، کاربری‌اراضی، خاک و لیتولوژی بیشترین ضریب وزنی را به خود اختصاص دادند. همچنین، نتایج مطالعه نشان داد؛ به ترتیب 89/283 و 93/414 کیلومتر‌مربع از مساحت محدوده، دارای پتانسیل خطر بسیار زیاد و زیاد، می‌باشد و مناطق بسیار پرخطر و پرخطر در سازندهایی نامقاوم و فرسایش‌پذیر، کاربری‌های زراعی و باغات و شیب‌های 40-15 درصد قرار دارند. می‌توان گفت که نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از توان بالای حوضه‌ی مطالعاتی از لحاظ رخداد فرسایش می‌باشد و لازم است کنترل فرسایش و اقدامات حفاظتی در دستور کار متخصصین و مدیران اراضی قرار گیرد. به علاوه، نتایج حاصل از صحت‌سنجی نتایج، نشان داد که استفاده از روش MABAC، از دقت نسبی بالایی جهت مطالعه‌ی خطر فرسایش خاک برخوردار است.https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_16748_956686b363b62771b589f09794e723dd.pdfفرسایش خاکmabacگیوی‌چایاستان اردبیل |
| spellingShingle | الناز پیروزی عقیل مددی پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای هیدروژئومورفولوژی فرسایش خاک mabac گیوی‌چای استان اردبیل |
| title | پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای |
| title_full | پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای |
| title_fullStr | پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای |
| title_full_unstemmed | پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای |
| title_short | پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز گیوی‌چای |
| title_sort | پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش mabac ، مطالعۀ موردی حوضۀ آبریز گیوی‌چای |
| topic | فرسایش خاک mabac گیوی‌چای استان اردبیل |
| url | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_16748_956686b363b62771b589f09794e723dd.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ạlnạzpyrwzy phnhbndyptạnsylfrsạysẖkẖạḵbạạstfạdhạzrwsẖmabacmṭạlʿەmwrdyḥwḍەậbryzgywycẖạy AT ʿqylmddy phnhbndyptạnsylfrsạysẖkẖạḵbạạstfạdhạzrwsẖmabacmṭạlʿەmwrdyḥwḍەậbryzgywycẖạy |