Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnosti
Traumatic encounter with Europe: ‘Austro-Hungarian theme’ and beginnings of modern Bosniak literature Initiated by the crucial historical event of the end of the centuries long Ottoman rule in Bosnia (1878) and extremely complex subsequent processes of ‘emancipation’, ‘modernisation’ and ‘europei...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Bulgarian |
| Published: |
Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences
2015-08-01
|
| Series: | Slavia Meridionalis |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/816 |
| _version_ | 1797694340985782272 |
|---|---|
| author | Sanjin Kodrić |
| author_facet | Sanjin Kodrić |
| author_sort | Sanjin Kodrić |
| collection | DOAJ |
| description |
Traumatic encounter with Europe: ‘Austro-Hungarian theme’ and beginnings of modern Bosniak literature
Initiated by the crucial historical event of the end of the centuries long Ottoman rule in Bosnia (1878) and extremely complex subsequent processes of ‘emancipation’, ‘modernisation’ and ‘europeisation’ of post-Ottoman Bosnia, the ‘Austro-Hungarian theme’ is a common, or even obsessive, literary topic of Bosniak and the entire Bosnian-Herzegovinian literature from the 19th century onwards, mostly realized as ‘an account of Austro‑Hungarian occupation, in a range of images of disintegration of Muslim ethnic and social environment’ ‘to which the end of the Turkish Empire [...] is the end of what they were’. As such, the ‘Austro-Hungarian theme’ is a particular mnemonic phenomenon – a theme of a specific historical trauma, as well as a theme of a radical and comprehensive cultural transition or a theme of a complex and dramatic cultural transcoding, crucially important in the construction of identity and alterity policies of modern Bosniak and Bosnian‑Herzegovinian literature and culture as a whole. It is not surprising, then, that in the scope of the ‘Austro-Hungarian theme’ – along with other literary pieces – there appears the first Bosniak novel, Zeleno busenje [‘The Green Sods’] (1898) by Edhem Mulabdić (1862–1954), after whom the theme will later be addressed, especially in Bosniak literature, by a whole range of different authors, representing in various ways the late-19th century traumatic Bosnia’s encounter with Europe.
Traumatyczne spotkanie z Europą: „Temat austro-węgierski” i początki nowszej literatury boszniackiej
W artykule omówiono zagadnienia związane z problematyką podejmowaną w literaturze boszniackiej i bośniacko-hercegowińskiej od końca XIX wieku po czasy współczesne. Autor dowodzi, iż podstawowym tematem w tych literaturach jest „temat austro-węgierski”, który po raz pierwszy pojawił się w 1878 roku, kiedy na skutek decyzji kongresu berlińskiego zakończyło się panowanie osmańskie w Bośni i nastąpiły złożone procesy „emancypacji”, „modernizacji” i „europeizacji”. W czasach postosmańskich wykorzystywano go szeroko, a nawet „obsesyjnie”, uważając „okupację austro-węgierską” za przyczynę rozwarstwiania narodowego i społecznego środowisk muzułmańskich.
„Temat austro-węgierski” reprezentuje szczególny fenomen pamięci. Ujmowany w kategoriach traumy historycznej, stał się głównym motywem ukazującym przejście kulturowe jako złożony i dramatyczny proces przekodowania kulturowego. Odegrał też wyjątkową rolę w konstruowaniu polityki tożsamościowej w nowszej literaturze i kulturze boszniackiej oraz bośniacko-hercegowińskiej. Nic zatem dziwnego, że znalazł się w pierwszej powieści boszniackiej Zeleno busenje (1898) Edhema Mulabdicia, a także w twórczości innych pisarzy, zwłaszcza przedstawicieli literatury boszniackiej, ukazujących w różnorodny sposób traumatyczne spotkanie Bośni z Europą pod koniec XIX wieku.
|
| first_indexed | 2024-03-12T02:56:33Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-d39c26eb40b748eab78be446dd7cc284 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2392-2400 |
| language | Bulgarian |
| last_indexed | 2024-03-12T02:56:33Z |
| publishDate | 2015-08-01 |
| publisher | Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Slavia Meridionalis |
| spelling | doaj.art-d39c26eb40b748eab78be446dd7cc2842023-09-03T15:16:50ZbulInstitute of Slavic Studies, Polish Academy of SciencesSlavia Meridionalis2392-24002015-08-011210.11649/sm.2012.005Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnostiSanjin Kodrić0Univerzitet u Sarajevu [University of Sarajevo], Sarajevo Traumatic encounter with Europe: ‘Austro-Hungarian theme’ and beginnings of modern Bosniak literature Initiated by the crucial historical event of the end of the centuries long Ottoman rule in Bosnia (1878) and extremely complex subsequent processes of ‘emancipation’, ‘modernisation’ and ‘europeisation’ of post-Ottoman Bosnia, the ‘Austro-Hungarian theme’ is a common, or even obsessive, literary topic of Bosniak and the entire Bosnian-Herzegovinian literature from the 19th century onwards, mostly realized as ‘an account of Austro‑Hungarian occupation, in a range of images of disintegration of Muslim ethnic and social environment’ ‘to which the end of the Turkish Empire [...] is the end of what they were’. As such, the ‘Austro-Hungarian theme’ is a particular mnemonic phenomenon – a theme of a specific historical trauma, as well as a theme of a radical and comprehensive cultural transition or a theme of a complex and dramatic cultural transcoding, crucially important in the construction of identity and alterity policies of modern Bosniak and Bosnian‑Herzegovinian literature and culture as a whole. It is not surprising, then, that in the scope of the ‘Austro-Hungarian theme’ – along with other literary pieces – there appears the first Bosniak novel, Zeleno busenje [‘The Green Sods’] (1898) by Edhem Mulabdić (1862–1954), after whom the theme will later be addressed, especially in Bosniak literature, by a whole range of different authors, representing in various ways the late-19th century traumatic Bosnia’s encounter with Europe. Traumatyczne spotkanie z Europą: „Temat austro-węgierski” i początki nowszej literatury boszniackiej W artykule omówiono zagadnienia związane z problematyką podejmowaną w literaturze boszniackiej i bośniacko-hercegowińskiej od końca XIX wieku po czasy współczesne. Autor dowodzi, iż podstawowym tematem w tych literaturach jest „temat austro-węgierski”, który po raz pierwszy pojawił się w 1878 roku, kiedy na skutek decyzji kongresu berlińskiego zakończyło się panowanie osmańskie w Bośni i nastąpiły złożone procesy „emancypacji”, „modernizacji” i „europeizacji”. W czasach postosmańskich wykorzystywano go szeroko, a nawet „obsesyjnie”, uważając „okupację austro-węgierską” za przyczynę rozwarstwiania narodowego i społecznego środowisk muzułmańskich. „Temat austro-węgierski” reprezentuje szczególny fenomen pamięci. Ujmowany w kategoriach traumy historycznej, stał się głównym motywem ukazującym przejście kulturowe jako złożony i dramatyczny proces przekodowania kulturowego. Odegrał też wyjątkową rolę w konstruowaniu polityki tożsamościowej w nowszej literaturze i kulturze boszniackiej oraz bośniacko-hercegowińskiej. Nic zatem dziwnego, że znalazł się w pierwszej powieści boszniackiej Zeleno busenje (1898) Edhema Mulabdicia, a także w twórczości innych pisarzy, zwłaszcza przedstawicieli literatury boszniackiej, ukazujących w różnorodny sposób traumatyczne spotkanie Bośni z Europą pod koniec XIX wieku. https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/816modern Bosniak / Bosnian-Herzegovinian literature‘Austro-Hungarian theme’Zeleno busenje [‘The Green Sods’] by Edhem Mulabdić |
| spellingShingle | Sanjin Kodrić Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnosti Slavia Meridionalis modern Bosniak / Bosnian-Herzegovinian literature ‘Austro-Hungarian theme’ Zeleno busenje [‘The Green Sods’] by Edhem Mulabdić |
| title | Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnosti |
| title_full | Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnosti |
| title_fullStr | Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnosti |
| title_full_unstemmed | Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnosti |
| title_short | Traumatični susret s Evropom: „Austrougarska tema" i počeci novije bošnjačke književnosti |
| title_sort | traumaticni susret s evropom austrougarska tema i poceci novije bosnjacke knjizevnosti |
| topic | modern Bosniak / Bosnian-Herzegovinian literature ‘Austro-Hungarian theme’ Zeleno busenje [‘The Green Sods’] by Edhem Mulabdić |
| url | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/816 |
| work_keys_str_mv | AT sanjinkodric traumaticnisusretsevropomaustrougarskatemaipocecinovijebosnjackeknjizevnosti |