| Summary: | Amaç: Bu çalışma Evde Sağlık Hizmetleri Birimi’ne (ESHB)
kayıtlı 65 yaş ve üstü hastaların influenza ve pnömokok aşıları hakkındaki
bilgi düzeylerini ve durumlarını saptayarak aşı yapılmasının gerekliliği ve
uygun zamanı hakkında hasta ve yakınlarını bilgilendirerek risk grubunun
aşılanma oranlarını artırmayı amaçlamaktadır. Materyal ve Metot: Bu araştırma
hastaların mevcut aşılanma durumlarını tanımlayıcı ve aşılanma hakkında kısa
bilgilendirme ile uygun yönlendirme neticesinde hastaların aşılanma
eğilimlerinin saptanacağı prospektif tipte gözlemsel bir araştırmadır.
Çalışmaya özgün yapılandırılmış bir anket formu ve aşılanmanın önemi ve gerekliliği
hakkında standart bir bilgi formu oluşturulmuştur. Koruyucu sağlık hizmetleri
kapsamında ESHB’de Eylül 2017 tarihine kadar kayıtlı tüm hasta ve yakınlarına
aşılanma döneminde aşılar hakkında standart kısa bir metin ile
bilgilendirmeleri yapılmış ve aşılarını yaptırmak isteyen hastalar kayıtlı
oldukları aile hekimlerine yönlendirilmiştir. Bu bilgilendirme sonrasında
çalışmamıza katılmayı kabul edenlerin anket formu, hasta dosyaları taranarak ve
evde sağlık hizmetleri kapsamında yapılan takiplerde (ev ziyareti veya telefon
ile) hasta veya yakınlarına ulaşılarak doldurulmuştur (N: 295).
Bilgilendirmenin etkisinin saptanabilmesi için hasta ve yakınlarına evde sağlık
hizmetleri kapsamında 4 aylık bir aradan sonra tekrar araştırmacılar tarafından
ulaşılmış (N: 228) ve aşılanma durumları, grip ve pnömoni olup olmadıkları ve
eğer oldularsa bu nedenle hastane yatışlarının olup olmadığı sorgulanmıştır.Bulgular: Çalışmamıza katılmayı kabul eden 295 hastanın yaş
ortalaması 83,65±7,63’tü. Hastaların %74,23’ü kadın, %25,76’sı erkekti.
Hastalardan %17,28’i okuma yazma bilmiyorken %14,23’ü yükseköğrenim mezunuydu.
%71,53’ü dul veya bekâr, %28,47’si evliydi. Hastaların %3,05’i sigara içiyorken
%1,01’i alkol kullanıyordu. Hastaların %39,32’si yatağa tam bağımlı, %48,81’i
yarı bağımlıydı. Hastaların sahip olduğu kronik hastalık sayısı ortalama
3,13±1,38’di. İnfluenza aşısından hastaların %31,22’sinin; Pnömokok aşısından
ise hastaların %53,14’ünün hiç haberdar olmadığı ortaya çıktı. Geçen sene
influenza aşısını yaptırma oranları %22,03 iken pnömokok aşısı yaptırma
oranları ise sadece %6,44 idi. Çalışmamıza dâhil olan hastaların aşılardan
haberdar olma durumlarıyla influenza aşısı (p<0,001) ve pnömokok aşısı
(p=0,020) yaptırma oranları arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptandı. Tüm
hastalara influenza ve pnömokok aşısı hakkındaki kısa bilgilendirme, öneri ve
yönlendirme yapıldı. Dört ay sonraki kontrol görüşmelerinde influenza (%25,11)
ve pnömokok aşısı (%14,91) yaptırma oranlarında artış görülürken pnömokok
aşılanmasındaki artışta ise anlamlı bir farklılık saptandı(p<0,001). Diğer
taraftan hastaların sadece %24’ünün aile hekiminden ek bilgi aldığı görülürken;
hastaların grip (p<0,001) ve pnömoni (p<0,001) hastalığını geçirme
sıklığında anlamlı derecede bir azalma ve hastaneye yatış sıklığında ise
orantısal bir azalma olduğu görülmüştür.
Sonuç: Çalışmamızda evde sağlık hizmetleri kapsamındaki
hastaların influenza ve pnömokok aşılarını büyük oranda yaptırmadıkları
saptandı. Hastalar aşılar hakkında yeterli bilgiye sahip değildi. Hastaların
hekim tarafından aşılar konusunda bilgilendirilmesiyle aşıların yapılma
oranının arttığı ve hastalıkların görülme sıklığının azaldığı görülmüştür.
|
|---|