شناسایی و تبیین شاخص‌های نخبگی و ارائة چارچوبی برای کشف نخبگان علمی در حوزة علوم انسانی

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین شاخص‌های نخبگی و ارائه چارچوبی برای کشف نخبگان علمی در حوزة علوم انسانی است.روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی علم سنجی است که برای انجام آن از روش‌های کمّی و کیفی به صورت آمیخته استفاده شده است. بنابراین، برای پاسخگویی به بخش‌هایی از این پژوهش از روش کتابخانه‌ا...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: فائزه نجاتی, عبدالرضا نوروزی چاکلی, حمزه علی نورمحمدی نورمحمدی
Format: Article
Language:fas
Published: Shahed University 2024-01-01
Series:پژوهشنامه علم سنجی
Subjects:
Online Access:https://rsci.shahed.ac.ir/article_3934_a179b6d8199e7350d24dd63f4836b642.pdf
Description
Summary:هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین شاخص‌های نخبگی و ارائه چارچوبی برای کشف نخبگان علمی در حوزة علوم انسانی است.روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی علم سنجی است که برای انجام آن از روش‌های کمّی و کیفی به صورت آمیخته استفاده شده است. بنابراین، برای پاسخگویی به بخش‌هایی از این پژوهش از روش کتابخانه‌ای و برای بخش‌های دیگر، از روش پیمایشی استفاده به عمل آمده است. نمونه آماری در این پژوهش برای پاسخگویی به سوال نخست، شاخص‌ها و معیارهای نخبگی 4 مورد از جوایز، جشنواره‌ها و طرح‌های حمایتی ایرانی و 12 مورد از جوایز، جشنواره‌ها و طرح‌های حمایتی خارجی در حوزه‌ی علوم انسانی است. در این مرحله شاخص‌ها و معیارهای نخبگی یکسان‌سازی شدند و با توجه به جامعة هدف، به 2 بخش شاخص‌های شناسایی نخبگان علمی جوان و شاخص‌های شناسایی نخبگان بزرگسال دسته‌بندی شدند. جامعة آماری در این پژوهش شامل؛ صاحب‌نظران حوزة علوم انسانی است که با روش نمونه‌گیری هدفمند غیر‌تصادفی انتخاب شدند و در نهایت پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی با 20 نفر ادامه پیدا کرد.برای تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی - استنباطی و با بکارگیری نرم افزارهای اکسل و اس پی اس اس از پارامترهای میانگین، انحراف معیار و هم‌چنین آزمون t تک نمونه‌ای استفاده به عمل آمده و نتایج در قالب جدول و نمودار ارائه شد.یافته‌ها: بر اساس مطالعه و تحلیل متون، 157 شاخص شناسایی شد که با یکسان‌سازی، این تعداد به 77 شاخص رسید و در اختیار صاحب‌نظران علوم انسانی قرار گرفت. نتایج نشان داد از میان عوامل 51 گانه زیرمجموعه شاخص‌های کشف و شناسایی نخبگان علمی بزرگسالان که مورد تأیید خبرگان بود، میزان اهمیت عامل ارائة نظریة معتبر علمی برای نخستین‌بار در دنیا که مقبولیت و اعتبار عام یافته باشد و همچنین ایجاد یک حق پژوهش علمی نوین بین‌المللی که با اقبال علمی بین‌المللی مواجه شده باشد بیشتر از بقیه عوامل بود. از طرفی، در بخش جوانان، شاخص ارزش دستاوردهای نامزد از بیشترین اهمیت برخوردار بودند. این شاخص ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد از جمله آنها می‌توان: به پدیدار ساختن علم، رفع مشکلات موجود در جامعه، رفع کمبودها یا ارائه پیشنهادهای اصلی و خلاقانه، ارائه راه‌حل نوآورانه برای حل مشکلات کشوری یا ارائه روش و مفهومی اشاره کرد. در نتایج مربوط به وزن‌دهی شاخص‌ها در بخش جوانان بعد توانایی علمی با (وزن: 87.828) و در بخش بزرگسالان نیز بعد توانایی علمی با (وزن: 61.880) اهمیت بیشتری داشتند.نتیجه‌گیری: با تحلیل شاخص‌ها، چارچوب عملیاتی پیشنهادی با دسته‌بندی توانایی علمی، اقتصادی، اجرایی، اجتماعی، ارتباطی بیان شد. چارچوب عملیاتی می‌تواند در بهبود تصمیمات سیاستگذاران و ارزیابی کنندگان نخبگان در شناسایی نخبگان علمی علوم انسانی نقش مؤثری ایفا کند.
ISSN:2423-3773
2423-5563