Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych
Autorzy poddają krytycznej analizie obowiązującą obecnie Ustawę o szkolnictwie wyższym i towarzyszące jej regulacje prawne. Sądzą, że należy sformułować zasady ustrojowe, na których środowisko akademickie pragnęłoby oprzeć przyszłe rozwiązania instytucjonalne. Skupiają się m.in. na kwestiach zarządu...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Polish |
| Published: |
Adam Mickiewicz University
2016-01-01
|
| Series: | Nauka i Szkolnictwo Wyższe |
| Online Access: | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/view/4329 |
| _version_ | 1819239060205469696 |
|---|---|
| author | Janusz Beksiak Ewa Chmielecka Aleksander Sulejewicz |
| author_facet | Janusz Beksiak Ewa Chmielecka Aleksander Sulejewicz |
| author_sort | Janusz Beksiak |
| collection | DOAJ |
| description | Autorzy poddają krytycznej analizie obowiązującą obecnie Ustawę o szkolnictwie wyższym i towarzyszące jej regulacje prawne. Sądzą, że należy sformułować zasady ustrojowe, na których środowisko akademickie pragnęłoby oprzeć przyszłe rozwiązania instytucjonalne. Skupiają się m.in. na kwestiach zarządu szkołami, samorządu akademickiego, zatrudnienia i karier nauczycieli akademickich, programów nauczania i gospodarki szkół. Obecny system sprawowania kontroli nad uczelniami jest z gruntu błędny. Publicznej kontroli i ocenie powinny być poddawane wyniki działalności uczelni, np. poziom wykształcenia absolwentów. Zamiast tego programuje się i poddaje drobiazgowym analizom funkcjonowanie szkół. Regulacje prawne nie rozdzielają kompetencji organów zarządu i samorządu akademickiego, co dodatkowo komplikuje system kontroli. Nie jest też jasno określony status nauczycieli akademickich (pracownicy uczelniani czy urzędnicy państwowi?) oraz ich pracodawców. Promowanie do kolejnych stopni naukowych i nadawanie tytułów naukowych odbywa się poprzez procedurę „scentralizowaną” , określoną ogólnokrajowymi przepisami. Autorzy przedkładają nad nią wariant „korporacyjny”, w którym istnieje zróżnicowanie norm stosownie do wielocentrowego układu różnorodnych, autonomicznych korporacji akademickich i zawodowych. Model korporacyjny wydaje się korzystny dla tworzenia programów nauczania, zamiast obecnie istniejącego systemu projektowania ich przez MEN. Warunkiem bezwzględnym autonomii szkoły wyższej jest jej wyodrębnienie ekonomiczne: wydzielenie zasobów, którymi może ona samodzielnie gospodarować. Najbardziej konsekwentną formą takiej gospodarczej autonomii jest prywatyzacja szkoły i przyjęcie zasady odpłatności za jej usługi z zapewnieniem, co oczywiste, systemu pomocy finansowej dla tych studentów, którzy jej potrzebują. |
| first_indexed | 2024-12-23T13:46:07Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-db55f72083a143d38a599feeeccb0873 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1231-0298 |
| language | Polish |
| last_indexed | 2024-12-23T13:46:07Z |
| publishDate | 2016-01-01 |
| publisher | Adam Mickiewicz University |
| record_format | Article |
| series | Nauka i Szkolnictwo Wyższe |
| spelling | doaj.art-db55f72083a143d38a599feeeccb08732022-12-21T17:44:44ZpolAdam Mickiewicz UniversityNauka i Szkolnictwo Wyższe1231-02982016-01-012Instytucjonalne warunki działania szkół wyższychJanusz Beksiak0Ewa Chmielecka1Aleksander Sulejewicz2Uniwersytet JagiellońskiSzkoła Główa HandlowaSzkoła Główa HandlowaAutorzy poddają krytycznej analizie obowiązującą obecnie Ustawę o szkolnictwie wyższym i towarzyszące jej regulacje prawne. Sądzą, że należy sformułować zasady ustrojowe, na których środowisko akademickie pragnęłoby oprzeć przyszłe rozwiązania instytucjonalne. Skupiają się m.in. na kwestiach zarządu szkołami, samorządu akademickiego, zatrudnienia i karier nauczycieli akademickich, programów nauczania i gospodarki szkół. Obecny system sprawowania kontroli nad uczelniami jest z gruntu błędny. Publicznej kontroli i ocenie powinny być poddawane wyniki działalności uczelni, np. poziom wykształcenia absolwentów. Zamiast tego programuje się i poddaje drobiazgowym analizom funkcjonowanie szkół. Regulacje prawne nie rozdzielają kompetencji organów zarządu i samorządu akademickiego, co dodatkowo komplikuje system kontroli. Nie jest też jasno określony status nauczycieli akademickich (pracownicy uczelniani czy urzędnicy państwowi?) oraz ich pracodawców. Promowanie do kolejnych stopni naukowych i nadawanie tytułów naukowych odbywa się poprzez procedurę „scentralizowaną” , określoną ogólnokrajowymi przepisami. Autorzy przedkładają nad nią wariant „korporacyjny”, w którym istnieje zróżnicowanie norm stosownie do wielocentrowego układu różnorodnych, autonomicznych korporacji akademickich i zawodowych. Model korporacyjny wydaje się korzystny dla tworzenia programów nauczania, zamiast obecnie istniejącego systemu projektowania ich przez MEN. Warunkiem bezwzględnym autonomii szkoły wyższej jest jej wyodrębnienie ekonomiczne: wydzielenie zasobów, którymi może ona samodzielnie gospodarować. Najbardziej konsekwentną formą takiej gospodarczej autonomii jest prywatyzacja szkoły i przyjęcie zasady odpłatności za jej usługi z zapewnieniem, co oczywiste, systemu pomocy finansowej dla tych studentów, którzy jej potrzebują.https://pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/view/4329 |
| spellingShingle | Janusz Beksiak Ewa Chmielecka Aleksander Sulejewicz Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych Nauka i Szkolnictwo Wyższe |
| title | Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych |
| title_full | Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych |
| title_fullStr | Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych |
| title_full_unstemmed | Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych |
| title_short | Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych |
| title_sort | instytucjonalne warunki dzialania szkol wyzszych |
| url | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/view/4329 |
| work_keys_str_mv | AT januszbeksiak instytucjonalnewarunkidziałaniaszkołwyzszych AT ewachmielecka instytucjonalnewarunkidziałaniaszkołwyzszych AT aleksandersulejewicz instytucjonalnewarunkidziałaniaszkołwyzszych |