Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim
Celem artykułu jest ukazanie zróżnicowania kulturowego sposobów szkodzenia ludziom i/lub zwierzętom przez istotę mitologiczną, zwaną w Polsce najczęściej zmorą czy morą, w możliwie szerokim aspekcie czasowym i przestrzennym. W tym celu przydatne stały się materiały ludoznawcze i etnograficzne pocho...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
2021-11-01
|
| Series: | Łódzkie Studia Etnograficzne |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://apcz.umk.pl/LSE/article/view/35999 |
| _version_ | 1811187481326911488 |
|---|---|
| author | Agnieszka Pieńczak Polina Povetkina |
| author_facet | Agnieszka Pieńczak Polina Povetkina |
| author_sort | Agnieszka Pieńczak |
| collection | DOAJ |
| description |
Celem artykułu jest ukazanie zróżnicowania kulturowego sposobów szkodzenia ludziom i/lub zwierzętom przez istotę mitologiczną, zwaną w Polsce najczęściej zmorą czy morą, w możliwie szerokim aspekcie czasowym i przestrzennym. W tym celu przydatne stały się materiały ludoznawcze i etnograficzne pochodzące z XIX wieku (głównie drugiej połowy) oraz pierwszych trzech dekad XX stulecia. Analizę zawartości literatury ograniczono do podstawowych czaso- pism i prac zwartych, które zaprezentowano w formie obszernych aneksów i trzech map etnogeograficznych. Zestawiono je z niepublikowanymi wynikami badań Polskiego Atlasu Etnograficznego dotyczącymi demonologii ludowej, w tym omawianej postaci mitologicznej szkodzącej ludziom i/lub zwierzętom. Opracowanie na mapach dawniejszych materiałów ludoznawczych i etnograficznych wraz z późniejszymi danymi atlasowymi pozwoliło nie tylko na wytyczenie zasięgu występowania w Polsce przekonań o tym, że zmora najczęściej dręczy ludzi, rzadziej zwierzęta domowe, ale też ukazanie przemian ich granic w czasie i przestrzeni. Mapowanie pozwala również na porównanie obecnych i dawnych obszarów, na których stwierdzono obecność odrębnych motywów mitologicznych.
|
| first_indexed | 2024-04-11T14:04:14Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-db60449fb3064842b58a9e21f87088dd |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0076-0382 2450-5544 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-11T14:04:14Z |
| publishDate | 2021-11-01 |
| publisher | Polskie Towarzystwo Ludoznawcze |
| record_format | Article |
| series | Łódzkie Studia Etnograficzne |
| spelling | doaj.art-db60449fb3064842b58a9e21f87088dd2022-12-22T04:20:00ZengPolskie Towarzystwo LudoznawczeŁódzkie Studia Etnograficzne0076-03822450-55442021-11-016010.12775/LSE.2021.60.1431458Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskimAgnieszka Pieńczak0Polina Povetkina1Uniwersytet Śląski w KatowicachMoskiewski Uniwersytet Państwowy im. M. W. Łomonosowa Celem artykułu jest ukazanie zróżnicowania kulturowego sposobów szkodzenia ludziom i/lub zwierzętom przez istotę mitologiczną, zwaną w Polsce najczęściej zmorą czy morą, w możliwie szerokim aspekcie czasowym i przestrzennym. W tym celu przydatne stały się materiały ludoznawcze i etnograficzne pochodzące z XIX wieku (głównie drugiej połowy) oraz pierwszych trzech dekad XX stulecia. Analizę zawartości literatury ograniczono do podstawowych czaso- pism i prac zwartych, które zaprezentowano w formie obszernych aneksów i trzech map etnogeograficznych. Zestawiono je z niepublikowanymi wynikami badań Polskiego Atlasu Etnograficznego dotyczącymi demonologii ludowej, w tym omawianej postaci mitologicznej szkodzącej ludziom i/lub zwierzętom. Opracowanie na mapach dawniejszych materiałów ludoznawczych i etnograficznych wraz z późniejszymi danymi atlasowymi pozwoliło nie tylko na wytyczenie zasięgu występowania w Polsce przekonań o tym, że zmora najczęściej dręczy ludzi, rzadziej zwierzęta domowe, ale też ukazanie przemian ich granic w czasie i przestrzeni. Mapowanie pozwala również na porównanie obecnych i dawnych obszarów, na których stwierdzono obecność odrębnych motywów mitologicznych. https://apcz.umk.pl/LSE/article/view/35999Polski Atlas Etnograficznydemonologia ludowazmoranauki o kulturze i religii |
| spellingShingle | Agnieszka Pieńczak Polina Povetkina Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim Łódzkie Studia Etnograficzne Polski Atlas Etnograficzny demonologia ludowa zmora nauki o kulturze i religii |
| title | Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim |
| title_full | Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim |
| title_fullStr | Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim |
| title_full_unstemmed | Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim |
| title_short | Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim |
| title_sort | mapowanie motywow mitologicznych zmora jako istota szkodzaca ludziom i zwierzetom gospodarskim |
| topic | Polski Atlas Etnograficzny demonologia ludowa zmora nauki o kulturze i religii |
| url | https://apcz.umk.pl/LSE/article/view/35999 |
| work_keys_str_mv | AT agnieszkapienczak mapowaniemotywowmitologicznychzmorajakoistotaszkodzacaludziomizwierzetomgospodarskim AT polinapovetkina mapowaniemotywowmitologicznychzmorajakoistotaszkodzacaludziomizwierzetomgospodarskim |