| Summary: | Şair
tezkirelerinde “eş‘âr” ve “güftâr” terimleri, bazen şairlerin üslubu bazen de şiirler
değerlendirilirken kullanılmaktadır. Bu nedenle özellikle şiir örneklerinin
takdiminde bu terimlerin içinde bulunduğu kalıp ifadeler sıklığı ve farklılığı
ile dikkat çekmektedir. Dolayısıyla bağlamdan ve işlevsel özelliklerinden yola
çıkarak bu terimlerin sözlük anlamlarının yanında tezkirelerdeki kullanımlarına
dair çıkarımlarda bulunmak da mümkündür. Bu sebeple bu çalışmada Sehî, Latîfî,
Hasan Çelebi, Beyânî, Âşık Çelebi, Ahdî ve Künhü’l-ahbâr’ın tezkire kısmı
olarak sıralayabileceğimiz 16. yüzyıl tezkirelerinde “eş‘âr” ve “güftâr” terimlerinin
taşıdıkları anlamlar; farklı dillerdeki sözlüklerden ve tezkire metinlerinden
hareketle belirlenmiştir. Bu çerçevede adı geçen kelimelerin şâir ve şiir
vasıflandırmalarında ne tür çeşitlenmeler gösterdikleri değerlendirilmiştir. Bu
değerlendirmeler esnasında şiir takdimlerinde karşımıza çıkan “beyt, ebyât,
şi‘r, matla‘, nazm” terimleri de “eş‘âr” ve “güftâr” terimleri müşterekinde
anlam ve işlev bakımından mukayese edilmiştir. Bu amaçla bağlamlı bir tenkitle “eş‘âr”
ve “güftâr” kelimelerinin ses ve anlam irtibatı da ortaya konmaya
çalışılmıştır.
|
|---|