16. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine Dair
Şair tezkirelerinde “eş‘âr” ve “güftâr” terimleri, bazen şairlerin üslubu bazen de şiirler değerlendirilirken kullanılmaktadır. Bu nedenle özellikle şiir örneklerinin takdiminde bu terimlerin içinde bulunduğu kalıp ifadeler sıklığı ve farklılığı ile dikkat çekmektedir. Dolayısıyla bağlamdan ve işlev...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Mustafa Süleyman ÖZCAN
2019-12-01
|
| Series: | İtobiad |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/850626 |
| _version_ | 1797628404192772096 |
|---|---|
| author | Selim Gök |
| author_facet | Selim Gök |
| author_sort | Selim Gök |
| collection | DOAJ |
| description | Şair
tezkirelerinde “eş‘âr” ve “güftâr” terimleri, bazen şairlerin üslubu bazen de şiirler
değerlendirilirken kullanılmaktadır. Bu nedenle özellikle şiir örneklerinin
takdiminde bu terimlerin içinde bulunduğu kalıp ifadeler sıklığı ve farklılığı
ile dikkat çekmektedir. Dolayısıyla bağlamdan ve işlevsel özelliklerinden yola
çıkarak bu terimlerin sözlük anlamlarının yanında tezkirelerdeki kullanımlarına
dair çıkarımlarda bulunmak da mümkündür. Bu sebeple bu çalışmada Sehî, Latîfî,
Hasan Çelebi, Beyânî, Âşık Çelebi, Ahdî ve Künhü’l-ahbâr’ın tezkire kısmı
olarak sıralayabileceğimiz 16. yüzyıl tezkirelerinde “eş‘âr” ve “güftâr” terimlerinin
taşıdıkları anlamlar; farklı dillerdeki sözlüklerden ve tezkire metinlerinden
hareketle belirlenmiştir. Bu çerçevede adı geçen kelimelerin şâir ve şiir
vasıflandırmalarında ne tür çeşitlenmeler gösterdikleri değerlendirilmiştir. Bu
değerlendirmeler esnasında şiir takdimlerinde karşımıza çıkan “beyt, ebyât,
şi‘r, matla‘, nazm” terimleri de “eş‘âr” ve “güftâr” terimleri müşterekinde
anlam ve işlev bakımından mukayese edilmiştir. Bu amaçla bağlamlı bir tenkitle “eş‘âr”
ve “güftâr” kelimelerinin ses ve anlam irtibatı da ortaya konmaya
çalışılmıştır. |
| first_indexed | 2024-03-11T10:39:02Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-df8893474abf42ac84bb682461eadc73 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2147-1185 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-03-11T10:39:02Z |
| publishDate | 2019-12-01 |
| publisher | Mustafa Süleyman ÖZCAN |
| record_format | Article |
| series | İtobiad |
| spelling | doaj.art-df8893474abf42ac84bb682461eadc732023-11-14T09:42:11ZdeuMustafa Süleyman ÖZCANİtobiad2147-11852019-12-01842564257410.15869/itobiad.601369219716. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine DairSelim Gök0KARABUK UNIVERSITYŞair tezkirelerinde “eş‘âr” ve “güftâr” terimleri, bazen şairlerin üslubu bazen de şiirler değerlendirilirken kullanılmaktadır. Bu nedenle özellikle şiir örneklerinin takdiminde bu terimlerin içinde bulunduğu kalıp ifadeler sıklığı ve farklılığı ile dikkat çekmektedir. Dolayısıyla bağlamdan ve işlevsel özelliklerinden yola çıkarak bu terimlerin sözlük anlamlarının yanında tezkirelerdeki kullanımlarına dair çıkarımlarda bulunmak da mümkündür. Bu sebeple bu çalışmada Sehî, Latîfî, Hasan Çelebi, Beyânî, Âşık Çelebi, Ahdî ve Künhü’l-ahbâr’ın tezkire kısmı olarak sıralayabileceğimiz 16. yüzyıl tezkirelerinde “eş‘âr” ve “güftâr” terimlerinin taşıdıkları anlamlar; farklı dillerdeki sözlüklerden ve tezkire metinlerinden hareketle belirlenmiştir. Bu çerçevede adı geçen kelimelerin şâir ve şiir vasıflandırmalarında ne tür çeşitlenmeler gösterdikleri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler esnasında şiir takdimlerinde karşımıza çıkan “beyt, ebyât, şi‘r, matla‘, nazm” terimleri de “eş‘âr” ve “güftâr” terimleri müşterekinde anlam ve işlev bakımından mukayese edilmiştir. Bu amaçla bağlamlı bir tenkitle “eş‘âr” ve “güftâr” kelimelerinin ses ve anlam irtibatı da ortaya konmaya çalışılmıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/850626eş‘ârgüftârtezkirepoetcontexteş‘ârgüftârtezkireşâirbağlam |
| spellingShingle | Selim Gök 16. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine Dair İtobiad eş‘âr güftâr tezkire poet context eş‘âr güftâr tezkire şâir bağlam |
| title | 16. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine Dair |
| title_full | 16. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine Dair |
| title_fullStr | 16. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine Dair |
| title_full_unstemmed | 16. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine Dair |
| title_short | 16. Yüzyıl Tezkirelerinde “Eş‘âr” ve “Güftâr” Terimlerinin Şiir Takdimlerindeki Anlam ve İşlevlerine Dair |
| title_sort | 16 yuzyil tezkirelerinde es ar ve guftar terimlerinin siir takdimlerindeki anlam ve islevlerine dair |
| topic | eş‘âr güftâr tezkire poet context eş‘âr güftâr tezkire şâir bağlam |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/850626 |
| work_keys_str_mv | AT selimgok 16yuzyıltezkirelerindeesarveguftarterimlerininsiirtakdimlerindekianlamveislevlerinedair |