EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri
<p class="normal10Char"><strong>Özet</strong></p><strong>Amaç:</strong> EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki Psikometrik özelliklerinin gösterilmesi. <strong>Yöntem:</strong> EUROHIS (Avrupa Sağlık Etki Ölçeği) WHOQOL ölçe...
| Main Authors: | , , , , , , , , , , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Turkish Society of Public Health Specialists
2011-03-01
|
| Series: | Turkish Journal of Public Health |
| Online Access: | https://tjph.org/ojs/index.php/TJPH/article/view/19 |
| _version_ | 1797916669736124416 |
|---|---|
| author | Erhan Eser Tülay Lağarlı Hakan Baydur Veli Akkurt Hülya Akkuş Emine Arslan Emrah Cengiz Gülşah Çiftçioğlu Halit Işık Hatice Karabacak Tuğçe Özkapu Ercan Özyıldırım Havva Soybaş Orhan Vural |
| author_facet | Erhan Eser Tülay Lağarlı Hakan Baydur Veli Akkurt Hülya Akkuş Emine Arslan Emrah Cengiz Gülşah Çiftçioğlu Halit Işık Hatice Karabacak Tuğçe Özkapu Ercan Özyıldırım Havva Soybaş Orhan Vural |
| author_sort | Erhan Eser |
| collection | DOAJ |
| description | <p class="normal10Char"><strong>Özet</strong></p><strong>Amaç:</strong> EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki Psikometrik özelliklerinin gösterilmesi. <strong>Yöntem:</strong> EUROHIS (Avrupa Sağlık Etki Ölçeği) WHOQOL ölçeğinden belirli maddelerin seçilmesiyle oluşturulmuş 8 maddelik bir indeks yaşam kalietsi ölçeğidir. Toplam skor maddelerin toplamı ya da ortalaması alınarak hesaplanır. Psikometrik değerlendirmeler Manisa kent merkezinde yarı kentsel bölgede toplumu temsil eden 616 kişilik bir örnek üzerinde yapılmıştır. Tanımlayıcı göstergelerde tavan ve taban etkileri, güvenilirlik çözümlemelerinde iç tutarlılık (Cronbach alfa ile) kullanılmıştır. Geçerlilik çözümlemelerinde yapısal geçerlilik ve ölçüt (kriter) geçerliliği yaklaşımı uygulanmıştır. Yapısal geçerlilik, Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), Birleşim Ayrışım Geçerliliği ve Bilinen Gruplar yöntemi ile sınanmıştır. Birleşim Ayrışım geçerliliği için WHO5 (D.S.Ö. genel duygudurum kısa formu) ve EQ-5D kullanılmıştır. Bilinen grup değişkenleri yaş, cinsiyet, gelir algısı, sosyal sınıf ve yaşanılan bölgedir. Ölçüt geçerliliği için geçen yıla göre sağlık durumu değişikliği, kronik hastalık varlığı ve sağlık hizmetlerine ulaşabilirlik kullanılmıştır. <strong>Bulgular:</strong> Araştırma örneğinin %54.5’i kadın, (yaş 38.3±12.3, ortancası 36.0) %61.3’ü gecekonduda yaşamakta, %59.3’ü okuryazar ya da ilkokul mezunu, %39.3’ünün geliri giderinden azdır. Yanıtlayıcıların %26.5’i sağlık durumları geçen yıla göre daha kötü, %17.4’ü ise daha iyidir. EUROHIS indeks ortalama skoru 3.46±1.60’dir. Ölçek skorunun taban ve tavan etkisi çok düşük (<%1), iç tutarlılığı çok iyidir (α=0.85). Kronik hastalığı olmayanlar; geçen yıla göre sağlık durumunu daha iyi olarak algılayanlar ve sağlık hizmetlerine ulaşabilenler “anlamlı olarak daha yüksek” skorlar almışlardır (p<0.001). DFA’ne göre tek faktörlü çözümlemede CFI=0.90 ve RMSEA=0.18 olduğu; İki faktörlü (birinci faktör: soru no 1, 7, 8 – ikinci faktör: soru no 2, 3, 4, 5, 6) çözümlemede ise uyum göstergelerinin CFI=0.95 ve RMSEA=0.13 olduğu saptanmıştır. EUROHIS ile WHO5 (r=0.64) ve EQ5D (r=0.44) arasında anlamlı korelasyonlar saptanmıştır.Daha yaşlı olanlar, kadınlar, eğitimsiz bireyler, gelir algısı daha kötü olanlar, yoksullar, işsiz ve alt sosyal sınıfa mensup olduğunu düşünen bireyler daha üst sınıfta olduğunu düşünenlere göre anlamlı düzeyde daha düşük (p<0.01) skor almışlardır. Bu değişkenler içinde Cohen’in Etki Büyüklüğü (EB) en büyük olan yaşanılan bölgenin gelişmişlik düzeyidir (EB=0.85). Bunu Boratav Sosyal Sınıflaması (EB=0.51) ve kronik hastalık varlığı (EB=0.41) izlemektedir. <strong>Sonuç:</strong> EUROHIS (WHOQOL-8.Tr), Türk toplumunda sağlık düzeyinin değerlendirilmesinde ve sağlıkta eşitsizlik araştırmalarında uygulanabilir olmakla birlikte, ölçeğin toplumdaki psikometrik değerlendirme sürecinin izleyen çalışmalarda da sürdürülmesi gerekir.<p class="yiv1900490872msonormal"><strong>Anahtar kelimeler:</strong> Yaşam Kalitesi, Geçerlilik güvenilirlik, toplum</p> |
| first_indexed | 2024-04-10T13:02:09Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e14c2d8571bb45cdb25fb5aa4817289d |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1304-1088 1304-1096 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T13:02:09Z |
| publishDate | 2011-03-01 |
| publisher | Turkish Society of Public Health Specialists |
| record_format | Article |
| series | Turkish Journal of Public Health |
| spelling | doaj.art-e14c2d8571bb45cdb25fb5aa4817289d2023-02-15T16:13:09ZengTurkish Society of Public Health SpecialistsTurkish Journal of Public Health1304-10881304-10962011-03-01831361524EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleriErhan EserTülay LağarlıHakan BaydurVeli AkkurtHülya AkkuşEmine ArslanEmrah CengizGülşah ÇiftçioğluHalit IşıkHatice KarabacakTuğçe ÖzkapuErcan ÖzyıldırımHavva SoybaşOrhan Vural<p class="normal10Char"><strong>Özet</strong></p><strong>Amaç:</strong> EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki Psikometrik özelliklerinin gösterilmesi. <strong>Yöntem:</strong> EUROHIS (Avrupa Sağlık Etki Ölçeği) WHOQOL ölçeğinden belirli maddelerin seçilmesiyle oluşturulmuş 8 maddelik bir indeks yaşam kalietsi ölçeğidir. Toplam skor maddelerin toplamı ya da ortalaması alınarak hesaplanır. Psikometrik değerlendirmeler Manisa kent merkezinde yarı kentsel bölgede toplumu temsil eden 616 kişilik bir örnek üzerinde yapılmıştır. Tanımlayıcı göstergelerde tavan ve taban etkileri, güvenilirlik çözümlemelerinde iç tutarlılık (Cronbach alfa ile) kullanılmıştır. Geçerlilik çözümlemelerinde yapısal geçerlilik ve ölçüt (kriter) geçerliliği yaklaşımı uygulanmıştır. Yapısal geçerlilik, Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), Birleşim Ayrışım Geçerliliği ve Bilinen Gruplar yöntemi ile sınanmıştır. Birleşim Ayrışım geçerliliği için WHO5 (D.S.Ö. genel duygudurum kısa formu) ve EQ-5D kullanılmıştır. Bilinen grup değişkenleri yaş, cinsiyet, gelir algısı, sosyal sınıf ve yaşanılan bölgedir. Ölçüt geçerliliği için geçen yıla göre sağlık durumu değişikliği, kronik hastalık varlığı ve sağlık hizmetlerine ulaşabilirlik kullanılmıştır. <strong>Bulgular:</strong> Araştırma örneğinin %54.5’i kadın, (yaş 38.3±12.3, ortancası 36.0) %61.3’ü gecekonduda yaşamakta, %59.3’ü okuryazar ya da ilkokul mezunu, %39.3’ünün geliri giderinden azdır. Yanıtlayıcıların %26.5’i sağlık durumları geçen yıla göre daha kötü, %17.4’ü ise daha iyidir. EUROHIS indeks ortalama skoru 3.46±1.60’dir. Ölçek skorunun taban ve tavan etkisi çok düşük (<%1), iç tutarlılığı çok iyidir (α=0.85). Kronik hastalığı olmayanlar; geçen yıla göre sağlık durumunu daha iyi olarak algılayanlar ve sağlık hizmetlerine ulaşabilenler “anlamlı olarak daha yüksek” skorlar almışlardır (p<0.001). DFA’ne göre tek faktörlü çözümlemede CFI=0.90 ve RMSEA=0.18 olduğu; İki faktörlü (birinci faktör: soru no 1, 7, 8 – ikinci faktör: soru no 2, 3, 4, 5, 6) çözümlemede ise uyum göstergelerinin CFI=0.95 ve RMSEA=0.13 olduğu saptanmıştır. EUROHIS ile WHO5 (r=0.64) ve EQ5D (r=0.44) arasında anlamlı korelasyonlar saptanmıştır.Daha yaşlı olanlar, kadınlar, eğitimsiz bireyler, gelir algısı daha kötü olanlar, yoksullar, işsiz ve alt sosyal sınıfa mensup olduğunu düşünen bireyler daha üst sınıfta olduğunu düşünenlere göre anlamlı düzeyde daha düşük (p<0.01) skor almışlardır. Bu değişkenler içinde Cohen’in Etki Büyüklüğü (EB) en büyük olan yaşanılan bölgenin gelişmişlik düzeyidir (EB=0.85). Bunu Boratav Sosyal Sınıflaması (EB=0.51) ve kronik hastalık varlığı (EB=0.41) izlemektedir. <strong>Sonuç:</strong> EUROHIS (WHOQOL-8.Tr), Türk toplumunda sağlık düzeyinin değerlendirilmesinde ve sağlıkta eşitsizlik araştırmalarında uygulanabilir olmakla birlikte, ölçeğin toplumdaki psikometrik değerlendirme sürecinin izleyen çalışmalarda da sürdürülmesi gerekir.<p class="yiv1900490872msonormal"><strong>Anahtar kelimeler:</strong> Yaşam Kalitesi, Geçerlilik güvenilirlik, toplum</p>https://tjph.org/ojs/index.php/TJPH/article/view/19 |
| spellingShingle | Erhan Eser Tülay Lağarlı Hakan Baydur Veli Akkurt Hülya Akkuş Emine Arslan Emrah Cengiz Gülşah Çiftçioğlu Halit Işık Hatice Karabacak Tuğçe Özkapu Ercan Özyıldırım Havva Soybaş Orhan Vural EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri Turkish Journal of Public Health |
| title | EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri |
| title_full | EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri |
| title_fullStr | EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri |
| title_full_unstemmed | EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri |
| title_short | EUROHIS (WHOQOL-8.Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri |
| title_sort | eurohis whoqol 8 tr turkce surumunun turk toplumundaki psikometrik ozellikleri |
| url | https://tjph.org/ojs/index.php/TJPH/article/view/19 |
| work_keys_str_mv | AT erhaneser eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT tulaylagarlı eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT hakanbaydur eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT veliakkurt eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT hulyaakkus eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT eminearslan eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT emrahcengiz eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT gulsahciftcioglu eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT halitisık eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT haticekarabacak eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT tugceozkapu eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT ercanozyıldırım eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT havvasoybas eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri AT orhanvural eurohiswhoqol8trturkcesurumununturktoplumundakipsikometrikozellikleri |