بررسی سیر تحول تاریخی و شکل گیری مسجد جامع کاشان
بافت تاریخی کاشان پیکره‌ای قاجاری دارد و شامل بناهای باارزش و فاخری است. این بافت دارای محلات متعدد است؛ یکی از این محلات که به گمان قوی، کهن‌ترین محله و هسته ابتدایی تشکیل شهر است، محله میدان‌کهنه نام‌دارد که قرارگاه یکی از قدیم‌ترین بناهای شهر یعنی مسجد کهن جامع است. تاکنون مطالعه‌‌ی منتشرشده‌ای د...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Yazd University
2021-08-01
|
| Series: | معماری اقلیم گرم و خشک |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://smb.yazd.ac.ir/article_2282_eb97fc5f4c68794355ef988d5e7ffc00.pdf |
| Summary: | بافت تاریخی کاشان پیکره‌ای قاجاری دارد و شامل بناهای باارزش و فاخری است. این بافت دارای محلات متعدد است؛ یکی از این محلات که به گمان قوی، کهن‌ترین محله و هسته ابتدایی تشکیل شهر است، محله میدان‌کهنه نام‌دارد که قرارگاه یکی از قدیم‌ترین بناهای شهر یعنی مسجد کهن جامع است. تاکنون مطالعه‌‌ی منتشرشده‌ای در مورد معماری این مسجد و تاریخچه و سیر تکامل آن انجام نشده و با توجه به اهمیت این بنا، کار قابل ذکری در خصوص آن صورت نگرفته است؛ این عدم مطالعه و توجه، در وضعیت و جایگاه امروزی آن قابل مشاهده است. این پژوهش قصددارد ضمن بررسی ساختار و اجزا این بنا، به سیر تحول کالبدی و توسعه مسجد جامع بپردازد. روش این پژوهش اسنادی و تفسیری-تاریخی است و تلاش‌می‌شود برپایه‌ی مطالعات میدانی، وضعیت موجود بنای مسجد شناسایی‌شود. سپس با اتکا به منابع تاریخی و شواهد کالبدی، ضمن بررسی وضعیت دوران مختلف بنای مسجد، به نحوة شکل‌گیری و توسعه و تکامل آن پرداخته‌شود. نتایج پژوهش حاکی از این است که هسته‌ی اولیه محله، نزدیک به حاشیه شمالی بافت قدیم و در مسیرِ معابر تاریخی شکل‌گرفته و مسجد جامع یک از اجزای اولیه محله بوده‌است که همراه با سیر تکامل محله، توسعه و گسترش یافته‌است. مسجد از یک بنای سردابه‌ای کهن، در تراز بازارچه تاریخی محله، به ساختاری دوطبقه در قرن دوم ه.ق تبدیل‌شد. سپس ضمن گسترش شبستان و ایجاد مناره در دوران سلجوقی، تبدیل به یک مسجد شبستانی گردید و در دوره ایلخانی و تیموری ایوان و گنبدخانه به بنا اضافه‌شد؛ در بازسازی کلی در دوره زندیه و طی مرمت‌ها و افزودن برخی الحاقات جزئی در دوره قاجار، به‌تدریج به‌شکل مسجدی دو ایوانه با دو فضای میانی، در دو ترازِ زیرزمین و همکف سامان‌یافت. مسجد جامع با افول محله و تغییر مرکزیت شهر از رونق افتاد و اکنون به‌عنوان یک مسجد محلی دائر است. |
|---|---|
| ISSN: | 2645-3711 2645-372X |