Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi
Devletin bilgisinde olmayan faaliyetler bütünü olarak tanımlanan kayıt dışı ekonominin boyutunun tahminine dair akademide çeşitli yaklaşımlar geliştirildiği görülmüştür. Kayıt dışı ekonomi sorununun çok boyutluluğu ve her ülkede farklı şekillerde kendini göstermesi sonucunda her bir yaklaşım kendi i...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Derneği
2023-03-01
|
| Series: | Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2917814 |
| _version_ | 1797289563255734272 |
|---|---|
| author | Havva Börekci Şahan Abdulkadir Bilen |
| author_facet | Havva Börekci Şahan Abdulkadir Bilen |
| author_sort | Havva Börekci Şahan |
| collection | DOAJ |
| description | Devletin bilgisinde olmayan faaliyetler bütünü olarak tanımlanan kayıt dışı ekonominin boyutunun tahminine dair akademide çeşitli yaklaşımlar geliştirildiği görülmüştür. Kayıt dışı ekonomi sorununun çok boyutluluğu ve her ülkede farklı şekillerde kendini göstermesi sonucunda her bir yaklaşım kendi içerisinde çeşitli varsayımlara dayandırılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye’nin 1985-2021 dönemine ait verileri üzerinden parasalcı yaklaşım olarak kabul edilen Parasal (Sabit) Oran Yöntemi kullanılarak, kayıt dışı ekonomi büyüklüğünü tahmin etmek amaçlanmıştır. Ayrıca Hareketli Ortalamalar Yöntemi uygulayarak ekonomik koşulların durağan kaldığı dönemlerde veri serileri arasında yaşanabilecek sert kırılmaların etkisi azaltılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre kayıt dışı ekonomi oranı % 17,14 ila % 20,84 arasında değişmektedir. Yapılan analiz sonucunda; kayıt dışı ekonominin GSYİH içerisindeki payının 1985-2008 dönemleri arasında şiddetli dalgalanmalar yaşadığı ve ABD’de finans sektöründe başlayan küresel ekonomik krizin de etkisiyle 2008 yılında Türkiye’nin son dönemlerin en büyük kayıt dışı ekonomi oranı ile karşı karşıya kaldığı görülmektedir. Çalışmaya göre 2009-2010 yıllarında küresel ekonomik krizin etkisinin devam ettiği, takip eden yıllarda ise azalarak kayıt dışı ekonomi oranının 2021 yılında %20,84’e kadar gerilediği anlaşılmıştır. Elde edilen bulguların kayıt dışı ekonomi faaliyetlerinin, ekonomik kriz döneminde artış eğilimine sahip olduğuna işaret ettiği değerlendirilmektedir. |
| first_indexed | 2024-03-07T19:06:47Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e20413ebb2f34e78931444b60c39042e |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2587-151X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-07T19:06:47Z |
| publishDate | 2023-03-01 |
| publisher | Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Derneği |
| record_format | Article |
| series | Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi |
| spelling | doaj.art-e20413ebb2f34e78931444b60c39042e2024-03-01T08:33:43ZengEkonomi ve Finansal Araştırmalar DerneğiEkonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi2587-151X2023-03-018116318210.30784/epfad.1242496957Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile ÖlçülmesiHavva Börekci Şahan0Abdulkadir Bilen1Hazine ve Maliye BakanlığıHazine ve Maliye BakanlığıDevletin bilgisinde olmayan faaliyetler bütünü olarak tanımlanan kayıt dışı ekonominin boyutunun tahminine dair akademide çeşitli yaklaşımlar geliştirildiği görülmüştür. Kayıt dışı ekonomi sorununun çok boyutluluğu ve her ülkede farklı şekillerde kendini göstermesi sonucunda her bir yaklaşım kendi içerisinde çeşitli varsayımlara dayandırılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye’nin 1985-2021 dönemine ait verileri üzerinden parasalcı yaklaşım olarak kabul edilen Parasal (Sabit) Oran Yöntemi kullanılarak, kayıt dışı ekonomi büyüklüğünü tahmin etmek amaçlanmıştır. Ayrıca Hareketli Ortalamalar Yöntemi uygulayarak ekonomik koşulların durağan kaldığı dönemlerde veri serileri arasında yaşanabilecek sert kırılmaların etkisi azaltılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre kayıt dışı ekonomi oranı % 17,14 ila % 20,84 arasında değişmektedir. Yapılan analiz sonucunda; kayıt dışı ekonominin GSYİH içerisindeki payının 1985-2008 dönemleri arasında şiddetli dalgalanmalar yaşadığı ve ABD’de finans sektöründe başlayan küresel ekonomik krizin de etkisiyle 2008 yılında Türkiye’nin son dönemlerin en büyük kayıt dışı ekonomi oranı ile karşı karşıya kaldığı görülmektedir. Çalışmaya göre 2009-2010 yıllarında küresel ekonomik krizin etkisinin devam ettiği, takip eden yıllarda ise azalarak kayıt dışı ekonomi oranının 2021 yılında %20,84’e kadar gerilediği anlaşılmıştır. Elde edilen bulguların kayıt dışı ekonomi faaliyetlerinin, ekonomik kriz döneminde artış eğilimine sahip olduğuna işaret ettiği değerlendirilmektedir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2917814monetary ratio methodshadow economymoving averages methodparasal oran yöntemihareketli ortalamalar yöntemikayıt dışı ekonomi |
| spellingShingle | Havva Börekci Şahan Abdulkadir Bilen Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi monetary ratio method shadow economy moving averages method parasal oran yöntemi hareketli ortalamalar yöntemi kayıt dışı ekonomi |
| title | Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi |
| title_full | Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi |
| title_fullStr | Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi |
| title_full_unstemmed | Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi |
| title_short | Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutunun Parasal (Sabit) Oran ve Hareketli Ortalamalar Yöntemi ile Ölçülmesi |
| title_sort | turkiye de kayit disi ekonominin boyutunun parasal sabit oran ve hareketli ortalamalar yontemi ile olculmesi |
| topic | monetary ratio method shadow economy moving averages method parasal oran yöntemi hareketli ortalamalar yöntemi kayıt dışı ekonomi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2917814 |
| work_keys_str_mv | AT havvaborekcisahan turkiyedekayıtdısıekonomininboyutununparasalsabitoranvehareketliortalamalaryontemiileolculmesi AT abdulkadirbilen turkiyedekayıtdısıekonomininboyutununparasalsabitoranvehareketliortalamalaryontemiileolculmesi |