پهنهبندی مناطق مستعد کشت گیاهان دارویی در استان قم با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی و فرآوردههای حاصل از آن، نقش این گیاهان را در چرخه اقتصاد جهانی پررنگتر کرده است. بهطوریکه مصرف رو به تزاید آن تنها اختصاص به کشورهای در حال توسعه نداشته، بلکه یکی از عوامل مهم بهداشتی کشورهای پیشرفته نیز محسوب میگردد. این تحقیق با هدف پهنهبندی مناطق م...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2023-01-01
|
| Series: | بوم شناسی کشاورزی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://agry.um.ac.ir/article_40370_b0352296673cc743b0b7ddf144e55f37.pdf |
| Summary: | رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی و فرآوردههای حاصل از آن، نقش این گیاهان را در چرخه اقتصاد جهانی پررنگتر کرده است. بهطوریکه مصرف رو به تزاید آن تنها اختصاص به کشورهای در حال توسعه نداشته، بلکه یکی از عوامل مهم بهداشتی کشورهای پیشرفته نیز محسوب میگردد. این تحقیق با هدف پهنهبندی مناطق مستعد کشت گونههای گیاهی دارویی و با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در استان قم انجام گردید. بههمین منظور، با غربالگری معیارها و گزینهها، نه معیار شامل: ارتفاع از سطح دریا، شیب زمین، دمای حداکثر مطلق سالانه، دمای حداقل مطلق سالانه، بافت خاک، عمق خاک، EC آب، دسترسی به منابع آب و کاربری اراضی و هفت گزینه شامل: آویشن باغی، اسطوخودوس، بابونه آلمانی، بادرنجبویه، بهلیمو، رازیانه و رزماری با نظرسنجی از خبرگان آشنا با گیاهان دارویی، انتخاب شد. با استفاده از مدل AHP، وزن هرکدام از معیارها با مقایسه زوجی بین آنها بر اساس اطلاعات پرسش‌نامهای و با نرخ ناسازگاری 01/0 و با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice تعیین گردید. با توجه به وزن نسبی که به هرکدام از لایههای نهگانه در مرحله وزندهی در مدل AHP تعلق گرفت، در محیط نرم‌افزار GisArc در هر یک از لایهها، اعمال گردیده و از طریق الگوریتم Weighted overlay در جهت هم‌پوشانی کردن لایهها استفاده گردید و نقشه پهنهبندی استان قم به لحاظ نواحی مستعد کشت گیاهان دارویی برای هریک از هفت گونه گیاهی دارویی مورد نظر، تهیه شد. نقشه نهایی در چهار طبقه یا کلاس محدودیت، شامل: بدون محدودیت، محدودیت کم تا متوسط، محدودیت متوسط تا زیاد و محدودیت زیاد، طبقهبندی گردید. نتایج نشان داد که در میان معیارهای پهنهبندی مناطق مستعد کشت گونههای گیاهی دارویی در استان قم، بیشترین وزن نسبی متعلق به معیار EC آب با 3/30 درصد و کمترین وزن نسبی مربوط به معیار شیب زمین با سه درصد بوده است. پس از تولید نقشههای پهنهبندی هم، مشخص شد که در مجموع، برای مناطق مستعد کشت هفت گونه گیاهی دارویی مورد مطالعه، بهطور میانگین: 66/8 درصد مساحت استان در طبقه یک (بدون محدودیت)، 38/6 درصد در طبقه دو (محدودیت کم تا متوسط)، 71/12 درصد در طبقه سه (محدودیت متوسط تا زیاد) و 97/71 درصد در طبقه چهار (محدودیت زیاد) واقع شده است. |
|---|---|
| ISSN: | 2008-7713 2423-4281 |