Türk ve Rus Edebiyatında Süslü Nesir
Süslü nesir, klasik Türk edebiyatının başlıca nesir türlerinden biridir. Dönemin önde gelen edebî türü olan nazmın etkileyici gücü, nesri de etkiler. Bunun sonucunda ise nazımdaki gösterişli mecazlara, çeşitli edebî sanatlara bolca yer verilen, ağdalı bir dil ile yazılan secilerin ağırlıkta olduğu â...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Turkish |
| Published: |
Selçuk University
2020-12-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/1142/943 |
| _version_ | 1797909220201332736 |
|---|---|
| author | Kevser Tetik Gönül Yüksel |
| author_facet | Kevser Tetik Gönül Yüksel |
| author_sort | Kevser Tetik |
| collection | DOAJ |
| description | Süslü nesir, klasik Türk edebiyatının başlıca nesir türlerinden biridir. Dönemin önde gelen edebî türü olan nazmın etkileyici gücü, nesri de etkiler. Bunun sonucunda ise nazımdaki gösterişli mecazlara, çeşitli edebî sanatlara bolca yer verilen, ağdalı bir dil ile yazılan secilerin ağırlıkta olduğu âhenkli ve ritmik bir tınısı olan süslü nesir ortaya çıkar. Klasik Türk edebiyatında süslü nesir türünün ilk örneği XV. yüzyılda Tazarru’nâme adlı eseriyle Sinan Paşa tarafından verilmiştir. Bu nesrin diğer temsilcileri arasında Fuzuli, Veysi, Nergisi gibi yazarlar bulunmaktadır. Rus edebiyatında da süslü nesrin (орнаментальная проза) temelleri ilk olarak XV. yüzyılda Epifaniy Premudrıy tarafından ağdalı bir dille kaleme alınan Stefan Permskiy’nin Yaşamı (Житие Стефана Пермского) ve Sergiy Radonejskiy’nin Yaşamı (Житие Сергия Радонежского) eserlerinde görülür. Rus edebiyatında süslü nesrin kökenleri, XV. yüzyıla dayansa da süslü nesir, neorealizm ile başlayan yeni üslup arayışlarının bir sonucu olarak 1920’li yıllarda ortaya çıkmıştır. Söz konusu çalışmada karşılaştırmalı olarak genelden özele bir anlatımla Türk ve Rus edebiyatındaki süslü nesrin ortaya çıkışına, gelişim evrelerine, üslup özelliklerine, ortak yanlarına ve farklılıklarına açıklık getirilmiştir. Bu bağlamda süslü nesre ait çeşitli eserlere ait parçalardaki söz ve anlam sanatları ve uyaklar analiz edildiğinde, her iki edebiyatın süslü nesir örneklerinde de yoğun benzerlikler görülmüş, ağırlıklı olarak kullanılan sanatsal anlatımın, temelde sanatçıların estetik kaygısına dayalı olarak gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. |
| first_indexed | 2024-04-10T11:05:01Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e50cb77ed1004e43800df6a3d0b28733 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2458-908X 2458-908X |
| language | Turkish |
| last_indexed | 2024-04-10T11:05:01Z |
| publishDate | 2020-12-01 |
| publisher | Selçuk University |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| spelling | doaj.art-e50cb77ed1004e43800df6a3d0b287332023-02-15T16:19:28ZturSelçuk UniversitySelçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi2458-908X2458-908X2020-12-014485102https://doi.org/10.21497/sefad.845373Türk ve Rus Edebiyatında Süslü NesirKevser TetikGönül YükselSüslü nesir, klasik Türk edebiyatının başlıca nesir türlerinden biridir. Dönemin önde gelen edebî türü olan nazmın etkileyici gücü, nesri de etkiler. Bunun sonucunda ise nazımdaki gösterişli mecazlara, çeşitli edebî sanatlara bolca yer verilen, ağdalı bir dil ile yazılan secilerin ağırlıkta olduğu âhenkli ve ritmik bir tınısı olan süslü nesir ortaya çıkar. Klasik Türk edebiyatında süslü nesir türünün ilk örneği XV. yüzyılda Tazarru’nâme adlı eseriyle Sinan Paşa tarafından verilmiştir. Bu nesrin diğer temsilcileri arasında Fuzuli, Veysi, Nergisi gibi yazarlar bulunmaktadır. Rus edebiyatında da süslü nesrin (орнаментальная проза) temelleri ilk olarak XV. yüzyılda Epifaniy Premudrıy tarafından ağdalı bir dille kaleme alınan Stefan Permskiy’nin Yaşamı (Житие Стефана Пермского) ve Sergiy Radonejskiy’nin Yaşamı (Житие Сергия Радонежского) eserlerinde görülür. Rus edebiyatında süslü nesrin kökenleri, XV. yüzyıla dayansa da süslü nesir, neorealizm ile başlayan yeni üslup arayışlarının bir sonucu olarak 1920’li yıllarda ortaya çıkmıştır. Söz konusu çalışmada karşılaştırmalı olarak genelden özele bir anlatımla Türk ve Rus edebiyatındaki süslü nesrin ortaya çıkışına, gelişim evrelerine, üslup özelliklerine, ortak yanlarına ve farklılıklarına açıklık getirilmiştir. Bu bağlamda süslü nesre ait çeşitli eserlere ait parçalardaki söz ve anlam sanatları ve uyaklar analiz edildiğinde, her iki edebiyatın süslü nesir örneklerinde de yoğun benzerlikler görülmüş, ağırlıklı olarak kullanılan sanatsal anlatımın, temelde sanatçıların estetik kaygısına dayalı olarak gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/1142/943süslü nesirtürk edebiyatırus edebiyatı |
| spellingShingle | Kevser Tetik Gönül Yüksel Türk ve Rus Edebiyatında Süslü Nesir Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi süslü nesir türk edebiyatı rus edebiyatı |
| title | Türk ve Rus Edebiyatında Süslü Nesir |
| title_full | Türk ve Rus Edebiyatında Süslü Nesir |
| title_fullStr | Türk ve Rus Edebiyatında Süslü Nesir |
| title_full_unstemmed | Türk ve Rus Edebiyatında Süslü Nesir |
| title_short | Türk ve Rus Edebiyatında Süslü Nesir |
| title_sort | turk ve rus edebiyatinda suslu nesir |
| topic | süslü nesir türk edebiyatı rus edebiyatı |
| url | http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/1142/943 |
| work_keys_str_mv | AT kevsertetik turkverusedebiyatındasuslunesir AT gonulyuksel turkverusedebiyatındasuslunesir |