DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEME
Su kaynakları planlama ve yönetimi çalışmalarının birçoğunda yağış-akış simülasyonunu gerçekleştirmek için hidrolojik modelleme yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, karerimesinin etkili olduğu dağlık bir havza olan Afyonkarahisar Çay Deresi havzasında, yağışlı-yağışsız dönemi birlikte d...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Bursa Uludag University
2020-08-01
|
| Series: | Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/55761/726255 |
| _version_ | 1797915764090470400 |
|---|---|
| author | Arda Şorman Emin Taş |
| author_facet | Arda Şorman Emin Taş |
| author_sort | Arda Şorman |
| collection | DOAJ |
| description | Su kaynakları planlama ve yönetimi çalışmalarının birçoğunda yağış-akış simülasyonunu gerçekleştirmek için hidrolojik modelleme yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, karerimesinin etkili olduğu dağlık bir havza olan Afyonkarahisar Çay Deresi havzasında, yağışlı-yağışsız dönemi birlikte değerlendiren kavramsal, yarı-dağılımlı ve uydu verisi destekli bir modelleme çalışması uygulanmıştır. 2011-2013 su yılları arasında günlük akımların simülasyonu HEC-HMS modeli kullanılarak elde edilmiştir. Modelleme süreci; hazırlık aşamaları, parametre seçimi, kalibrasyon (2011-2012 yılları) ve validasyon (2013 yılı) aşamalarından oluşmaktadır. Model akım performansı NSE (Nash-Sutcliffe Efficiency), RMSE (Root Mean Square Error) ve MAE (Mean Absolute Error) değerlendirme ölçütleri ile test edilmiş olup, kalibrasyon periyodu için değerleri sırasıyla 0,89; 0,3 m3/s ve 0,2 m3/s iken; validasyon periyodu için 0,78; 0,4 m3/s ve 0,2 m3/s bulunmuştur. Akım sonuçlarının yanında IMS (Interactive Multisensor Snow and Ice Mapping System) kar kaplı alan ürünleriyle de modelin doğruluğu desteklenmiştir. Çalışma havzasında başarılı sonuçların elde edildiği HEC-HMS hidrolojik modelinin kullanıma hazır olması; Çay Deresi mansap kısmında yer alan Çay ilçe yerleşiminin taşkın tehlikesi, sulama-içme suyu amaçlı Çay Barajının hazne işletimi ve Çay Deresinin döküldüğü Eber Gölünün ekolojik analizi çalışmaları açısından faydalı olabilir. |
| first_indexed | 2024-04-10T12:46:43Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e519c02a277f4e28b198bc558a67f3b2 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2148-4147 2148-4155 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T12:46:43Z |
| publishDate | 2020-08-01 |
| publisher | Bursa Uludag University |
| record_format | Article |
| series | Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering |
| spelling | doaj.art-e519c02a277f4e28b198bc558a67f3b22023-02-15T16:14:02ZengBursa Uludag UniversityUludağ University Journal of The Faculty of Engineering2148-41472148-41552020-08-0125281383010.17482/uumfd.7262551779DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEMEArda Şorman0Emin Taş1MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİAFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ, MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİSu kaynakları planlama ve yönetimi çalışmalarının birçoğunda yağış-akış simülasyonunu gerçekleştirmek için hidrolojik modelleme yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, karerimesinin etkili olduğu dağlık bir havza olan Afyonkarahisar Çay Deresi havzasında, yağışlı-yağışsız dönemi birlikte değerlendiren kavramsal, yarı-dağılımlı ve uydu verisi destekli bir modelleme çalışması uygulanmıştır. 2011-2013 su yılları arasında günlük akımların simülasyonu HEC-HMS modeli kullanılarak elde edilmiştir. Modelleme süreci; hazırlık aşamaları, parametre seçimi, kalibrasyon (2011-2012 yılları) ve validasyon (2013 yılı) aşamalarından oluşmaktadır. Model akım performansı NSE (Nash-Sutcliffe Efficiency), RMSE (Root Mean Square Error) ve MAE (Mean Absolute Error) değerlendirme ölçütleri ile test edilmiş olup, kalibrasyon periyodu için değerleri sırasıyla 0,89; 0,3 m3/s ve 0,2 m3/s iken; validasyon periyodu için 0,78; 0,4 m3/s ve 0,2 m3/s bulunmuştur. Akım sonuçlarının yanında IMS (Interactive Multisensor Snow and Ice Mapping System) kar kaplı alan ürünleriyle de modelin doğruluğu desteklenmiştir. Çalışma havzasında başarılı sonuçların elde edildiği HEC-HMS hidrolojik modelinin kullanıma hazır olması; Çay Deresi mansap kısmında yer alan Çay ilçe yerleşiminin taşkın tehlikesi, sulama-içme suyu amaçlı Çay Barajının hazne işletimi ve Çay Deresinin döküldüğü Eber Gölünün ekolojik analizi çalışmaları açısından faydalı olabilir.https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/55761/726255hidrolojik modellemehec-hmsyağış-akışuydu verisiafyonkarahisar çay deresihydrological modelinghec-hmsprecipitation-runoffsatellite dataafyonkarahisar çay stream |
| spellingShingle | Arda Şorman Emin Taş DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEME Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering hidrolojik modelleme hec-hms yağış-akış uydu verisi afyonkarahisar çay deresi hydrological modeling hec-hms precipitation-runoff satellite data afyonkarahisar çay stream |
| title | DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEME |
| title_full | DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEME |
| title_fullStr | DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEME |
| title_full_unstemmed | DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEME |
| title_short | DAĞLIK BİR HAVZADA UYDU VERİSİ DESTEKLİ HİDROLOJİK MODELLEME |
| title_sort | daglik bir havzada uydu verisi destekli hidrolojik modelleme |
| topic | hidrolojik modelleme hec-hms yağış-akış uydu verisi afyonkarahisar çay deresi hydrological modeling hec-hms precipitation-runoff satellite data afyonkarahisar çay stream |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/55761/726255 |
| work_keys_str_mv | AT ardasorman daglikbirhavzadauyduverisidesteklihidrolojikmodelleme AT emintas daglikbirhavzadauyduverisidesteklihidrolojikmodelleme |