Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900)
Czech i-Stem Feminine Nouns Ending in -n and Their Development in Older Czech (from 1300 to 1900) In this paper we follow both the functional and formal development of word-formative formants *-snь, *-znь, *-nь during the Old and Middle Czech periods and during the period of the National Revival...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | ces |
| Published: |
Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences
2023-03-01
|
| Series: | Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sfps/article/view/2719 |
| _version_ | 1797648834436792320 |
|---|---|
| author | Miloslava Vajdlová |
| author_facet | Miloslava Vajdlová |
| author_sort | Miloslava Vajdlová |
| collection | DOAJ |
| description |
Czech i-Stem Feminine Nouns Ending in -n and Their Development in Older Czech (from 1300 to 1900)
In this paper we follow both the functional and formal development of word-formative formants *-snь, *-znь, *-nь during the Old and Middle Czech periods and during the period of the National Revival and afterwards, and the word-formative and formal development of Czech i-stem feminines with the component -n- during the same period. These nouns are formed by derivation using the suffixes mentioned above or by conversion using the grammatical formant *-ь, and, after the disappearance of the softness correlation, they identically end in the form of direct singular cases on the -n nasal. In order to eliminate alternations of the morphological base, they change their ending in these forms from -(e)n to -(e)ň during their development. As a result, in the later developmental stages of the language, they converge formally to the Old Czech ja-stem feminines originally ending in -ně or -ně/-eň, which also changed their forms nom./acc. sg. in favour of the ending -eň during the development. At the same time, the no longer productive suffixes -n, -ně (in Proto-Slavic *-nьja) and partly also -sn, -zn (Modern Czech -seň, -zeň) merge into a new, self-applying suffix -(e)ň.
Czeskie rzeczowniki żeńskie z tematem -i zakończone na -n i ich rozwój w starszych okresach rozwoju języka czeskiego (1300–1900)
Niniejszy artykuł pokazuje zarówno funkcjonalny i formalny rozwój formantów słowotwórczych *-snь, *-znь, *-nь w okresie staro- i średnioczeskim oraz w okresie odrodzenia narodowego i poodrodzeniowym, jak również słowotwórczy i formalny rozwój czeskich rzeczowników żeńskich z tematem -i z komponentem -n- w tym czasie. Analizowane rzeczowniki są tworzone przez derywację za pomocą wymienionych sufiksów lub przez konwersję za pomocą formantu gramatycznego *-ь, a po zaniku miękkości w przypadkach niewymagających przyimka kończą się w liczbie pojedynczej spółgłoską nosową -n. W toku dalszego rozwoju, w celu wyeliminowania zmienności podstawy morfologicznej zmieniają swoje zakończenie w tych formach z -(e)n na -(e)ň. W rezultacie na późniejszych etapach rozwoju języka zbiegają się one formalnie ze staroczeskim tematem -ja rzeczowników żeńskich zakończonych pierwotnie na -ně lub -ně/-eň, które również zmieniły formy w mianowniku/bierniku liczby pojedynczej na końcówkę -eň. Jednocześnie nieproduktywne już sufiksy -n, -ně (prasłowiańskie *-nьja) i częściowo także -sn, -zn (współczesne czeskie -seň, -zeň) łączą się w nowy sufiks -(e)ň.
|
| first_indexed | 2024-03-11T15:37:40Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e68f5493eb2c46f0b9d35bf88f284464 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2392-2435 |
| language | ces |
| last_indexed | 2024-03-11T15:37:40Z |
| publishDate | 2023-03-01 |
| publisher | Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej |
| spelling | doaj.art-e68f5493eb2c46f0b9d35bf88f2844642023-10-26T15:49:34ZcesInstitute of Slavic Studies, Polish Academy of SciencesStudia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej2392-24352023-03-015710.11649/sfps.2719Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900)Miloslava Vajdlová0Ústav pro jazyk český, Akademie věd České republiky [Czech Language Institute, Academy of Sciences of the Czech Republic], Praha [Prague] Czech i-Stem Feminine Nouns Ending in -n and Their Development in Older Czech (from 1300 to 1900) In this paper we follow both the functional and formal development of word-formative formants *-snь, *-znь, *-nь during the Old and Middle Czech periods and during the period of the National Revival and afterwards, and the word-formative and formal development of Czech i-stem feminines with the component -n- during the same period. These nouns are formed by derivation using the suffixes mentioned above or by conversion using the grammatical formant *-ь, and, after the disappearance of the softness correlation, they identically end in the form of direct singular cases on the -n nasal. In order to eliminate alternations of the morphological base, they change their ending in these forms from -(e)n to -(e)ň during their development. As a result, in the later developmental stages of the language, they converge formally to the Old Czech ja-stem feminines originally ending in -ně or -ně/-eň, which also changed their forms nom./acc. sg. in favour of the ending -eň during the development. At the same time, the no longer productive suffixes -n, -ně (in Proto-Slavic *-nьja) and partly also -sn, -zn (Modern Czech -seň, -zeň) merge into a new, self-applying suffix -(e)ň. Czeskie rzeczowniki żeńskie z tematem -i zakończone na -n i ich rozwój w starszych okresach rozwoju języka czeskiego (1300–1900) Niniejszy artykuł pokazuje zarówno funkcjonalny i formalny rozwój formantów słowotwórczych *-snь, *-znь, *-nь w okresie staro- i średnioczeskim oraz w okresie odrodzenia narodowego i poodrodzeniowym, jak również słowotwórczy i formalny rozwój czeskich rzeczowników żeńskich z tematem -i z komponentem -n- w tym czasie. Analizowane rzeczowniki są tworzone przez derywację za pomocą wymienionych sufiksów lub przez konwersję za pomocą formantu gramatycznego *-ь, a po zaniku miękkości w przypadkach niewymagających przyimka kończą się w liczbie pojedynczej spółgłoską nosową -n. W toku dalszego rozwoju, w celu wyeliminowania zmienności podstawy morfologicznej zmieniają swoje zakończenie w tych formach z -(e)n na -(e)ň. W rezultacie na późniejszych etapach rozwoju języka zbiegają się one formalnie ze staroczeskim tematem -ja rzeczowników żeńskich zakończonych pierwotnie na -ně lub -ně/-eň, które również zmieniły formy w mianowniku/bierniku liczby pojedynczej na końcówkę -eň. Jednocześnie nieproduktywne już sufiksy -n, -ně (prasłowiańskie *-nьja) i częściowo także -sn, -zn (współczesne czeskie -seň, -zeň) łączą się w nowy sufiks -(e)ň. https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sfps/article/view/2719i-stem feminine nouns ending in -nProto-Slavic suffixes *-snь*-znь*-nьsuffix -(e)ňword formation |
| spellingShingle | Miloslava Vajdlová Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900) Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej i-stem feminine nouns ending in -n Proto-Slavic suffixes *-snь *-znь *-nь suffix -(e)ň word formation |
| title | Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900) |
| title_full | Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900) |
| title_fullStr | Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900) |
| title_full_unstemmed | Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900) |
| title_short | Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900) |
| title_sort | ceska i kmenova feminina na n a jejich vyvoj ve starsi cestine od r 1300 do r 1900 |
| topic | i-stem feminine nouns ending in -n Proto-Slavic suffixes *-snь *-znь *-nь suffix -(e)ň word formation |
| url | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sfps/article/view/2719 |
| work_keys_str_mv | AT miloslavavajdlova ceskaikmenovafemininananajejichvyvojvestarsicestineodr1300dor1900 |