Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczów
W artykule został podjęty temat obecności scen biblijnych na średniowiecznych pieczęciach proboszczów śląskich, będących przedmiotem badań jednego z najsłabiej rozpoznanych do tej pory działów sfragistyki. Analizie poddano sześć odcisków z XIII-XV wieku, należących do Wojsława – proboszcza otmuchow...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
2022-06-01
|
| Series: | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/13580 |
| _version_ | 1797325021705666560 |
|---|---|
| author | Jagna Rita Sobel |
| author_facet | Jagna Rita Sobel |
| author_sort | Jagna Rita Sobel |
| collection | DOAJ |
| description |
W artykule został podjęty temat obecności scen biblijnych na średniowiecznych pieczęciach proboszczów śląskich, będących przedmiotem badań jednego z najsłabiej rozpoznanych do tej pory działów sfragistyki. Analizie poddano sześć odcisków z XIII-XV wieku, należących do Wojsława – proboszcza otmuchowskiego, Bertolda – plebana w Nowym Kościele, Stefana – proboszcza nyskiego, Jana – plebana w Węgrach, Tomasza – proboszcza w Strzelinie oraz Jana Bawdego – proboszcza kościoła św. Piotra w Legnicy. Potwierdziła ona recepcję scen biblijnych na sigillach plebańskich, przy czym we wszystkich sześciu przypadkach były to nawiązania do Nowego Testamentu. Na pięciu pieczęciach znalazły się wydarzenia znane z Ewangelii: zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie lub chrzest Jezusa (jedyna dostępna dziś niewyraźna reprodukcja tego zabytku nie pozwoliła rozstrzygnąć kwestii interpretacji obecnego na nim wyobrażenia), ucieczka Świętej Rodziny do Egiptu, ukrzyżowanie i zmartwychwstanie Chrystusa oraz Jego spotkanie ze św. Tomaszem. Jeden odcisk eksponuje opisaną w Apokalipsie św. Jana scenę walki św. Michała Archanioła ze smokiem. Ikonografię tych pieczęci odniesiono do ikonosfery otaczającej ich dysponentów. Zabieg ten wykazał, iż nie w każdym wypadku plebani dobierali wyobrażenia napieczętne, kierując się patrocinium swojego kościoła parafialnego. Niekiedy wyrażały one wyłącznie ich osobistą pobożność. Niewielka liczba tych zabytków świadczy jednak o tym, iż są wyjątkami na tle śląskich pieczęci proboszczowskich.
|
| first_indexed | 2024-03-08T06:05:00Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e7594ce58cde4530b2ba46b38f125da1 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0518-3766 2545-3491 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-03-08T06:05:00Z |
| publishDate | 2022-06-01 |
| publisher | Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II |
| record_format | Article |
| series | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| spelling | doaj.art-e7594ce58cde4530b2ba46b38f125da12024-02-04T22:14:21ZdeuKatolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIArchiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne0518-37662545-34912022-06-0111810.31743/abmk.13580Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczówJagna Rita Sobel W artykule został podjęty temat obecności scen biblijnych na średniowiecznych pieczęciach proboszczów śląskich, będących przedmiotem badań jednego z najsłabiej rozpoznanych do tej pory działów sfragistyki. Analizie poddano sześć odcisków z XIII-XV wieku, należących do Wojsława – proboszcza otmuchowskiego, Bertolda – plebana w Nowym Kościele, Stefana – proboszcza nyskiego, Jana – plebana w Węgrach, Tomasza – proboszcza w Strzelinie oraz Jana Bawdego – proboszcza kościoła św. Piotra w Legnicy. Potwierdziła ona recepcję scen biblijnych na sigillach plebańskich, przy czym we wszystkich sześciu przypadkach były to nawiązania do Nowego Testamentu. Na pięciu pieczęciach znalazły się wydarzenia znane z Ewangelii: zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie lub chrzest Jezusa (jedyna dostępna dziś niewyraźna reprodukcja tego zabytku nie pozwoliła rozstrzygnąć kwestii interpretacji obecnego na nim wyobrażenia), ucieczka Świętej Rodziny do Egiptu, ukrzyżowanie i zmartwychwstanie Chrystusa oraz Jego spotkanie ze św. Tomaszem. Jeden odcisk eksponuje opisaną w Apokalipsie św. Jana scenę walki św. Michała Archanioła ze smokiem. Ikonografię tych pieczęci odniesiono do ikonosfery otaczającej ich dysponentów. Zabieg ten wykazał, iż nie w każdym wypadku plebani dobierali wyobrażenia napieczętne, kierując się patrocinium swojego kościoła parafialnego. Niekiedy wyrażały one wyłącznie ich osobistą pobożność. Niewielka liczba tych zabytków świadczy jednak o tym, iż są wyjątkami na tle śląskich pieczęci proboszczowskich. https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/13580pieczęcieikonografiasceny biblijneproboszczowieŚląsk |
| spellingShingle | Jagna Rita Sobel Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczów Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne pieczęcie ikonografia sceny biblijne proboszczowie Śląsk |
| title | Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczów |
| title_full | Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczów |
| title_fullStr | Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczów |
| title_full_unstemmed | Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczów |
| title_short | Sceny biblijne na średniowiecznych pieczęciach śląskich proboszczów |
| title_sort | sceny biblijne na sredniowiecznych pieczeciach slaskich proboszczow |
| topic | pieczęcie ikonografia sceny biblijne proboszczowie Śląsk |
| url | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/13580 |
| work_keys_str_mv | AT jagnaritasobel scenybiblijnenasredniowiecznychpieczeciachslaskichproboszczow |