ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران
زمینه و هدف: در این مطالعه ارزیابی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، با بکارگیری شاخص‌های آلودگی، ریسک سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی و تعیین منشأ فعالیت‌های زمین‌زاد و انسان‌زاد با استفاده از روش‌های آماری پرداخته شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش، تعداد 30 نمونه از عمق 20-0 سانتی‌متری خاک برداشته و بر...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Mashhad University of Medical Sciences
2022-11-01
|
| Series: | Pizhūhish dar Bihdāsht-i Muḥīṭ. |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jreh.mums.ac.ir/article_21530_07ab480b31db9f854533eb9976f17a97.pdf |
| _version_ | 1828057098124001280 |
|---|---|
| author | بهنام پرداختی حسین پیرخراطی فرخ اسد زاده |
| author_facet | بهنام پرداختی حسین پیرخراطی فرخ اسد زاده |
| author_sort | بهنام پرداختی |
| collection | DOAJ |
| description | زمینه و هدف: در این مطالعه ارزیابی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، با بکارگیری شاخص‌های آلودگی، ریسک سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی و تعیین منشأ فعالیت‌های زمین‌زاد و انسان‌زاد با استفاده از روش‌های آماری پرداخته شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش، تعداد 30 نمونه از عمق 20-0 سانتی‌متری خاک برداشته و براساس روش هضم اسیدی توسط آنالیز طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی مورد آنالیز قرار گرفت.یافته‌ها: فاکتور غنی شدگی برای روی و کادمیوم به ترتیب با میانگین 1/42 و 5/34 در رده‌ی غنی شدگی شدید و شاخص زمین انباشت برای کادمیوم با میانگین 8/2 در رده‌ی بالای آلودگی قرار داشت. تغییرات مکانی شاخص بار آلودگی و درجه‌ی آلودگی اصلاح شده نشان داد که در نزدیکی مراکز صنعتی شدت آلودگی بیشتر شده و رگرسیون خطی بین ریسک اکولوژیکی و ضریب میانه دامنه اثر متوسط (903/0=R2) نشان داد که 76 درصد نمونه‌ها در احتمال سمیت قرار گرفته‌اند. کادمیوم در کودکان و بزرگسالان با میانگین شاخص خطر غیرسرطان‌زایی 2 و 5/0 بخصوص در معرض جذب پوستی با میانگین 5/0 بیشترین خطر را داشت. خطر ابتلا به بیماری‌های سرطانی بیشتری را نشان می‌دهد. نتیجهی تعیین منشأ و سهم فلزات سنگین به کمک ارزیابی-های آماری نشان داد که سرب، روی و کادمیوم در نتیجهی فعالیت‌های انسانی و کروم، مس و آرسنیک در نتیجهی توأمان فعالیت‌های انسانی و زمین زاد در منطقه تجمع یافته‌اند. نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌گردد به منظور کاهش اثرات منفی زیست محیطی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، اقداماتی مانند کاهش ورود آلاینده‌ها و پالایش خاک آلوده صورت گیرد. |
| first_indexed | 2024-04-10T21:05:54Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e7a1816221034a44944016cd9a2fa2ee |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2423-5202 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-10T21:05:54Z |
| publishDate | 2022-11-01 |
| publisher | Mashhad University of Medical Sciences |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish dar Bihdāsht-i Muḥīṭ. |
| spelling | doaj.art-e7a1816221034a44944016cd9a2fa2ee2023-01-22T11:16:24ZfasMashhad University of Medical SciencesPizhūhish dar Bihdāsht-i Muḥīṭ.2423-52022022-11-018310.22038/jreh.2022.65497.151421530ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایرانبهنام پرداختی0حسین پیرخراطی1فرخ اسد زاده2دانشجوی دکتری زمین شناسی زیست محیطی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیهدانشیار گروه زمین شناسی-دانشکده علوم- دانشگاه ارومیه3- دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.زمینه و هدف: در این مطالعه ارزیابی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، با بکارگیری شاخص‌های آلودگی، ریسک سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی و تعیین منشأ فعالیت‌های زمین‌زاد و انسان‌زاد با استفاده از روش‌های آماری پرداخته شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش، تعداد 30 نمونه از عمق 20-0 سانتی‌متری خاک برداشته و براساس روش هضم اسیدی توسط آنالیز طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی مورد آنالیز قرار گرفت.یافته‌ها: فاکتور غنی شدگی برای روی و کادمیوم به ترتیب با میانگین 1/42 و 5/34 در رده‌ی غنی شدگی شدید و شاخص زمین انباشت برای کادمیوم با میانگین 8/2 در رده‌ی بالای آلودگی قرار داشت. تغییرات مکانی شاخص بار آلودگی و درجه‌ی آلودگی اصلاح شده نشان داد که در نزدیکی مراکز صنعتی شدت آلودگی بیشتر شده و رگرسیون خطی بین ریسک اکولوژیکی و ضریب میانه دامنه اثر متوسط (903/0=R2) نشان داد که 76 درصد نمونه‌ها در احتمال سمیت قرار گرفته‌اند. کادمیوم در کودکان و بزرگسالان با میانگین شاخص خطر غیرسرطان‌زایی 2 و 5/0 بخصوص در معرض جذب پوستی با میانگین 5/0 بیشترین خطر را داشت. خطر ابتلا به بیماری‌های سرطانی بیشتری را نشان می‌دهد. نتیجهی تعیین منشأ و سهم فلزات سنگین به کمک ارزیابی-های آماری نشان داد که سرب، روی و کادمیوم در نتیجهی فعالیت‌های انسانی و کروم، مس و آرسنیک در نتیجهی توأمان فعالیت‌های انسانی و زمین زاد در منطقه تجمع یافته‌اند. نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌گردد به منظور کاهش اثرات منفی زیست محیطی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، اقداماتی مانند کاهش ورود آلاینده‌ها و پالایش خاک آلوده صورت گیرد.https://jreh.mums.ac.ir/article_21530_07ab480b31db9f854533eb9976f17a97.pdfتحلیل عاملیشاخص آلودگیشهر زنجانفلزات سنگینارزیابی ریسک |
| spellingShingle | بهنام پرداختی حسین پیرخراطی فرخ اسد زاده ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران Pizhūhish dar Bihdāsht-i Muḥīṭ. تحلیل عاملی شاخص آلودگی شهر زنجان فلزات سنگین ارزیابی ریسک |
| title | ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران |
| title_full | ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران |
| title_fullStr | ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران |
| title_full_unstemmed | ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران |
| title_short | ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران |
| title_sort | ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشأیابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران |
| topic | تحلیل عاملی شاخص آلودگی شهر زنجان فلزات سنگین ارزیابی ریسک |
| url | https://jreh.mums.ac.ir/article_21530_07ab480b31db9f854533eb9976f17a97.pdf |
| work_keys_str_mv | AT bhnạmprdạkẖty ạrzyạbykẖṭrbhdạsẖtyậlạyndgywmnsẖạyạbybrkẖyạzflzạtsngyndrkẖạḵạṭrạfsẖhrznjạnạyrạn AT ḥsynpyrkẖrạṭy ạrzyạbykẖṭrbhdạsẖtyậlạyndgywmnsẖạyạbybrkẖyạzflzạtsngyndrkẖạḵạṭrạfsẖhrznjạnạyrạn AT frkẖạsdzạdh ạrzyạbykẖṭrbhdạsẖtyậlạyndgywmnsẖạyạbybrkẖyạzflzạtsngyndrkẖạḵạṭrạfsẖhrznjạnạyrạn |