Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî Örneği
Tasavvuf düşünce tarihinde cennet arzusu veya cehennem korkusuyla ibadet etmek eleştirile gelen bir tutumdur. Sûfîler cennet arzusuyla ibadet edeni rüşvetle iş yapan çocuğa; cehennem korkusuyla ibadet edeni ise dayak yeme korkusuyla iş yapan köleye benzetirler. Bu tutum bazen daha da ileri bir seviy...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Kalem Eğitim Kültür Akademi Derneği
2022-12-01
|
| Series: | Sufiyye |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2730961 |
| _version_ | 1797238925296664576 |
|---|---|
| author | Adem Çatak Ahmet Vural |
| author_facet | Adem Çatak Ahmet Vural |
| author_sort | Adem Çatak |
| collection | DOAJ |
| description | Tasavvuf düşünce tarihinde cennet arzusu veya cehennem korkusuyla ibadet etmek eleştirile gelen bir tutumdur. Sûfîler cennet arzusuyla ibadet edeni rüşvetle iş yapan çocuğa; cehennem korkusuyla ibadet edeni ise dayak yeme korkusuyla iş yapan köleye benzetirler. Bu tutum bazen daha da ileri bir seviyeye ulaşır: Allah’la birlikte olmadıktan sonra sûfî için cennet bile anlamsızlaşır. Sûfî, O’nun rızası mevcut ise cehennemde bulunmaktan bile çekinmez hale gelir. Bu anlayış, tasavvuf ehlinin cennet ve cehennemi yahut dinî ögeleri hafife aldığı şeklinde bir ithama yol açmıştır. Ancak çalışmada ortaya konacağı üzere sûfîlerin cennet ve cehennem tasavvurlarının dinî öğretiye muhalif olduğunu söylemek doğru değildir. Bilakis genellikle şiirsel ifadelerle ortaya konan bu görüşlerin sebebi mutasavvıfların, kulluğu herhangi bir karşılık beklemeksizin ihlas merkezinde inşa etme arzularıdır. Cennet ve cehennem anlayışında tasavvufî metinlerde dile getirilen diğer bir düşünce ise Allah’ın tüm insanları cehennemden kurtarması karşılığında sûfînin kendisinin cehennemde yanmaya razı olmasıdır. Böyle bir sûfî cennet arzusundan tamamen geçtiği gibi halka olan merhametinin bir tezahürü olarak başkası yerine cehennem azabını da göze alır. Bu çalışmada Anadolu tasavvufî kültürünü besleyen iki önemli sûfî şâir Yûnus Emre ve Kemal Ümmî’nin cennet ve cehennem anlayışları incelenecek, cennet ve cehenneme dair görüşlerinin tasavvufî düşüncedeki yeri tespit edilecektir. |
| first_indexed | 2024-04-24T17:43:23Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-e7a30b49cd384796b84156e8227448b5 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2791-6650 2791-6804 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-24T17:43:23Z |
| publishDate | 2022-12-01 |
| publisher | Kalem Eğitim Kültür Akademi Derneği |
| record_format | Article |
| series | Sufiyye |
| spelling | doaj.art-e7a30b49cd384796b84156e8227448b52024-03-27T20:28:01ZengKalem Eğitim Kültür Akademi DerneğiSufiyye2791-66502791-68042022-12-011311714410.46231/sufiyye.1194588780Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî ÖrneğiAdem Çatak0Ahmet Vural1NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İslami İlimler FakültesiTasavvuf düşünce tarihinde cennet arzusu veya cehennem korkusuyla ibadet etmek eleştirile gelen bir tutumdur. Sûfîler cennet arzusuyla ibadet edeni rüşvetle iş yapan çocuğa; cehennem korkusuyla ibadet edeni ise dayak yeme korkusuyla iş yapan köleye benzetirler. Bu tutum bazen daha da ileri bir seviyeye ulaşır: Allah’la birlikte olmadıktan sonra sûfî için cennet bile anlamsızlaşır. Sûfî, O’nun rızası mevcut ise cehennemde bulunmaktan bile çekinmez hale gelir. Bu anlayış, tasavvuf ehlinin cennet ve cehennemi yahut dinî ögeleri hafife aldığı şeklinde bir ithama yol açmıştır. Ancak çalışmada ortaya konacağı üzere sûfîlerin cennet ve cehennem tasavvurlarının dinî öğretiye muhalif olduğunu söylemek doğru değildir. Bilakis genellikle şiirsel ifadelerle ortaya konan bu görüşlerin sebebi mutasavvıfların, kulluğu herhangi bir karşılık beklemeksizin ihlas merkezinde inşa etme arzularıdır. Cennet ve cehennem anlayışında tasavvufî metinlerde dile getirilen diğer bir düşünce ise Allah’ın tüm insanları cehennemden kurtarması karşılığında sûfînin kendisinin cehennemde yanmaya razı olmasıdır. Böyle bir sûfî cennet arzusundan tamamen geçtiği gibi halka olan merhametinin bir tezahürü olarak başkası yerine cehennem azabını da göze alır. Bu çalışmada Anadolu tasavvufî kültürünü besleyen iki önemli sûfî şâir Yûnus Emre ve Kemal Ümmî’nin cennet ve cehennem anlayışları incelenecek, cennet ve cehenneme dair görüşlerinin tasavvufî düşüncedeki yeri tespit edilecektir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2730961ṣūfism (taṣawwuf)heavenhellyūnus emrekemāl ümmī.ṣūfism (taṣawwuf)heavenhellyūnus emrekemāl ümmī.tasavvufcennetcehennemyûnus emrekemal ümmî. |
| spellingShingle | Adem Çatak Ahmet Vural Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî Örneği Sufiyye ṣūfism (taṣawwuf) heaven hell yūnus emre kemāl ümmī. ṣūfism (taṣawwuf) heaven hell yūnus emre kemāl ümmī. tasavvuf cennet cehennem yûnus emre kemal ümmî. |
| title | Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî Örneği |
| title_full | Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî Örneği |
| title_fullStr | Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî Örneği |
| title_full_unstemmed | Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî Örneği |
| title_short | Tasavvufî Düşüncede Cennet ve Cehennem Telakkisi: Yûnus Emre ve Kemal Ümmî Örneği |
| title_sort | tasavvufi dusuncede cennet ve cehennem telakkisi yunus emre ve kemal ummi ornegi |
| topic | ṣūfism (taṣawwuf) heaven hell yūnus emre kemāl ümmī. ṣūfism (taṣawwuf) heaven hell yūnus emre kemāl ümmī. tasavvuf cennet cehennem yûnus emre kemal ümmî. |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2730961 |
| work_keys_str_mv | AT ademcatak tasavvufidusuncedecennetvecehennemtelakkisiyunusemrevekemalummiornegi AT ahmetvural tasavvufidusuncedecennetvecehennemtelakkisiyunusemrevekemalummiornegi |