Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt Getto
W polskiej kinematografii dedykowanej tematyce żydowskiej dominuje temat getta warszawskiego. Filmowym opowieściom o getcie w Łodzi (Litzmannstadt Getto) daleko do medialnej sławy filmów o getcie warszawskim. Ten stan rzeczy łączy się z brakiem reprezentacji tragedii getta w Łodzi w przestrzeni same...
Main Author: | |
---|---|
Format: | Article |
Language: | ces |
Published: |
Natascha Drubek
2016-05-01
|
Series: | Apparatus. Film, Media and Digital Cultures of Central and Eastern Europe |
Subjects: | |
Online Access: | https://www.apparatusjournal.net/index.php/apparatus/article/view/32 |
_version_ | 1798002192069689344 |
---|---|
author | Ewa Ciszewska |
author_facet | Ewa Ciszewska |
author_sort | Ewa Ciszewska |
collection | DOAJ |
description | W polskiej kinematografii dedykowanej tematyce żydowskiej dominuje temat getta warszawskiego. Filmowym opowieściom o getcie w Łodzi (Litzmannstadt Getto) daleko do medialnej sławy filmów o getcie warszawskim. Ten stan rzeczy łączy się z brakiem reprezentacji tragedii getta w Łodzi w przestrzeni samego miasta, o innych rejonach Polski nie wspominając. Pamięć o getcie zostaje wyparta przez rodzaj opowieści, które akcentują perspektywę tych, którzy ratowali Żydów lub Ocalałych; brak natomiast prób oddawania głosu tym, którzy stralici życie. Polskie filmy dokumentalne o getcie to przeważnie produkcje skromne, o wąskim zasięgu dystrybucji – za wyjątkiem Likwidacji 08.1944 – pierwszego w Polsce filmu dokumentalnego zrealizowanego w technice 3D. Jeśli podjąć by próbę ich tematycznego usystematyzowania należałoby wyróżnić następujące zagadnienia jako te, które pojawiają się najczęściej: całościowy obraz getta, Szpera, filmy biograficzne oraz wątek powrotu do getta. Ostatni z nich pojawia się w filmach Borysa Lankosza i Pavla Štingla, których interesował moment powrotu do Łodzi Ocalałych pochodzenia czeskiego. Do lat dziewięćdziesiątych dokumenty o getcie charakteryzowały się występowaniem narratora z offu, którego opowieść często dominowała nad obrazem. Wraz z pojawieniem się Ocalałego przyjmuje on role świadka i komentatora, co jedocześnie wzmacnia realistyczny model opowiadania oraz pozwala na identyfikację z postaciami Żydów. Materiały audiowizualne zarejestrowane przez niemieckie ekipy filmowe w getcie w 1940 roku nie pojawiają się w polskich filmach dokumentalnych na temat getta. Z kolei częstym źródłem archiwalnym wykorzystywanym w filmach są fotografie z czasów getta wykonane przez Waltera Geneweina, Mandela Grossa i Henryka Rossa. |
first_indexed | 2024-04-11T11:48:11Z |
format | Article |
id | doaj.art-e9b0639722d24830af3231b830c172b8 |
institution | Directory Open Access Journal |
issn | 2365-7758 |
language | ces |
last_indexed | 2024-04-11T11:48:11Z |
publishDate | 2016-05-01 |
publisher | Natascha Drubek |
record_format | Article |
series | Apparatus. Film, Media and Digital Cultures of Central and Eastern Europe |
spelling | doaj.art-e9b0639722d24830af3231b830c172b82022-12-22T04:25:29ZcesNatascha DrubekApparatus. Film, Media and Digital Cultures of Central and Eastern Europe2365-77582016-05-012-310.17892/app.2016.0002.3222Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt GettoEwa Ciszewska0University of ŁódźW polskiej kinematografii dedykowanej tematyce żydowskiej dominuje temat getta warszawskiego. Filmowym opowieściom o getcie w Łodzi (Litzmannstadt Getto) daleko do medialnej sławy filmów o getcie warszawskim. Ten stan rzeczy łączy się z brakiem reprezentacji tragedii getta w Łodzi w przestrzeni samego miasta, o innych rejonach Polski nie wspominając. Pamięć o getcie zostaje wyparta przez rodzaj opowieści, które akcentują perspektywę tych, którzy ratowali Żydów lub Ocalałych; brak natomiast prób oddawania głosu tym, którzy stralici życie. Polskie filmy dokumentalne o getcie to przeważnie produkcje skromne, o wąskim zasięgu dystrybucji – za wyjątkiem Likwidacji 08.1944 – pierwszego w Polsce filmu dokumentalnego zrealizowanego w technice 3D. Jeśli podjąć by próbę ich tematycznego usystematyzowania należałoby wyróżnić następujące zagadnienia jako te, które pojawiają się najczęściej: całościowy obraz getta, Szpera, filmy biograficzne oraz wątek powrotu do getta. Ostatni z nich pojawia się w filmach Borysa Lankosza i Pavla Štingla, których interesował moment powrotu do Łodzi Ocalałych pochodzenia czeskiego. Do lat dziewięćdziesiątych dokumenty o getcie charakteryzowały się występowaniem narratora z offu, którego opowieść często dominowała nad obrazem. Wraz z pojawieniem się Ocalałego przyjmuje on role świadka i komentatora, co jedocześnie wzmacnia realistyczny model opowiadania oraz pozwala na identyfikację z postaciami Żydów. Materiały audiowizualne zarejestrowane przez niemieckie ekipy filmowe w getcie w 1940 roku nie pojawiają się w polskich filmach dokumentalnych na temat getta. Z kolei częstym źródłem archiwalnym wykorzystywanym w filmach są fotografie z czasów getta wykonane przez Waltera Geneweina, Mandela Grossa i Henryka Rossa. https://www.apparatusjournal.net/index.php/apparatus/article/view/32Litzmannstadt GettoŁódźfilmy powojennefilmy dokumentalneDaniel Szylit |
spellingShingle | Ewa Ciszewska Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt Getto Apparatus. Film, Media and Digital Cultures of Central and Eastern Europe Litzmannstadt Getto Łódź filmy powojenne filmy dokumentalne Daniel Szylit |
title | Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt Getto |
title_full | Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt Getto |
title_fullStr | Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt Getto |
title_full_unstemmed | Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt Getto |
title_short | Kinematografia niepamięci. Polskie filmy dokumentalne o Litzmannstadt Getto |
title_sort | kinematografia niepamieci polskie filmy dokumentalne o litzmannstadt getto |
topic | Litzmannstadt Getto Łódź filmy powojenne filmy dokumentalne Daniel Szylit |
url | https://www.apparatusjournal.net/index.php/apparatus/article/view/32 |
work_keys_str_mv | AT ewaciszewska kinematografianiepamiecipolskiefilmydokumentalneolitzmannstadtgetto |