ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی
وجود تنش خشکی در ابتدای فصل رشد یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده تولید گندم کشور است. طول کلئوپتل مهم‌ترین صفت مورفولوژیک در تعیین عمق کاشت، قدرت سبز کردن و استقرار گیاهچه است. به منظور ارزیابی تعدادی از ژنوتیپ‌های بومی گندم نان تحت تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای، آزمایشی با 35 لاین خالص در سه شرایط...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Birjand
2021-12-01
|
| Series: | تنش های محیطی در علوم زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://escs.birjand.ac.ir/article_1807_ba8b8b16e964558ef229b6234cb9b499.pdf |
| _version_ | 1827295657118924800 |
|---|---|
| author | رقیه خوجملی خلیل زینلی نژاد علی اصغر نصرااله نژاد قمی سعید باقری کیا |
| author_facet | رقیه خوجملی خلیل زینلی نژاد علی اصغر نصرااله نژاد قمی سعید باقری کیا |
| author_sort | رقیه خوجملی |
| collection | DOAJ |
| description | وجود تنش خشکی در ابتدای فصل رشد یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده تولید گندم کشور است. طول کلئوپتل مهم‌ترین صفت مورفولوژیک در تعیین عمق کاشت، قدرت سبز کردن و استقرار گیاهچه است. به منظور ارزیابی تعدادی از ژنوتیپ‌های بومی گندم نان تحت تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای، آزمایشی با 35 لاین خالص در سه شرایط رطوبتی (شاهد، تنش خشکی با پلی‌اتیلن گلیکول 6 هزار در غلظت‌های 10 و 15 درصد) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. اجرا شد. صفت طول کلئوپتیل پس از هشت روز اندازه‌گیری شد. بر اساس مقادیر طول کلئوپتیل در شرایط شاهد (Yp) و شرایط تنش (Ys) شاخص‌های MP، GMP، HM، STI، SSI، YI، TOL، RSI و YSI محاسبه شدند. ضرایب همبستگی شاخص‌های تحمل به خشکی نشان داد که شاخص‌های MP، GMP، HM و STI مناسب‌ترین شاخص‌ها برای انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی بودند. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که دو مولفه اول در مجموع 78/99 درصد تغییرات را در شرایط تنش خشکی 10 درصد و 99.80 درصد را در شرایط تنش خشکی 15 درصد توجیه کردند. بر اساس شاخص‌ها و نمودار سه بعدی، ژنوتیپ‌های شماره 3، 6، 11 و 24 (به ترتیب بومی کشور‌های ترکیه، افغانستان، ایران و افغانستان) به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای شناسایی شدند در حالی که ژنوتیپ‌های شماره 14، 15، 21، 30 و 35 به عنوان حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها معرفی شدند. نمودار چند متغیره بای پلات نیز نشان داد که ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در مجاورت بردار‌های مربوط به بهترین شاخص‌های تحمل به خشکی قرار داشتند. از ژنوتیپ‌های بومی شناسایی شده در این پژوهش می‌توان در برنامه‌های اصلاحی گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای بهره برد. |
| first_indexed | 2024-04-24T14:24:07Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-eb1f13dc75d6489b882db9ddf33f3354 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2228-7604 2383-3084 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-24T14:24:07Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | University of Birjand |
| record_format | Article |
| series | تنش های محیطی در علوم زراعی |
| spelling | doaj.art-eb1f13dc75d6489b882db9ddf33f33542024-04-03T05:38:58ZfasUniversity of Birjandتنش های محیطی در علوم زراعی2228-76042383-30842021-12-0114488789910.22077/escs.2020.3202.18201807ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکیرقیه خوجملی0خلیل زینلی نژاد1علی اصغر نصرااله نژاد قمی2سعید باقری کیا3دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاناستادیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاناستادیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاناستادیار بخش تحقیقات زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگانوجود تنش خشکی در ابتدای فصل رشد یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده تولید گندم کشور است. طول کلئوپتل مهم‌ترین صفت مورفولوژیک در تعیین عمق کاشت، قدرت سبز کردن و استقرار گیاهچه است. به منظور ارزیابی تعدادی از ژنوتیپ‌های بومی گندم نان تحت تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای، آزمایشی با 35 لاین خالص در سه شرایط رطوبتی (شاهد، تنش خشکی با پلی‌اتیلن گلیکول 6 هزار در غلظت‌های 10 و 15 درصد) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. اجرا شد. صفت طول کلئوپتیل پس از هشت روز اندازه‌گیری شد. بر اساس مقادیر طول کلئوپتیل در شرایط شاهد (Yp) و شرایط تنش (Ys) شاخص‌های MP، GMP، HM، STI، SSI، YI، TOL، RSI و YSI محاسبه شدند. ضرایب همبستگی شاخص‌های تحمل به خشکی نشان داد که شاخص‌های MP، GMP، HM و STI مناسب‌ترین شاخص‌ها برای انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی بودند. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که دو مولفه اول در مجموع 78/99 درصد تغییرات را در شرایط تنش خشکی 10 درصد و 99.80 درصد را در شرایط تنش خشکی 15 درصد توجیه کردند. بر اساس شاخص‌ها و نمودار سه بعدی، ژنوتیپ‌های شماره 3، 6، 11 و 24 (به ترتیب بومی کشور‌های ترکیه، افغانستان، ایران و افغانستان) به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای شناسایی شدند در حالی که ژنوتیپ‌های شماره 14، 15، 21، 30 و 35 به عنوان حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها معرفی شدند. نمودار چند متغیره بای پلات نیز نشان داد که ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در مجاورت بردار‌های مربوط به بهترین شاخص‌های تحمل به خشکی قرار داشتند. از ژنوتیپ‌های بومی شناسایی شده در این پژوهش می‌توان در برنامه‌های اصلاحی گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای بهره برد.https://escs.birjand.ac.ir/article_1807_ba8b8b16e964558ef229b6234cb9b499.pdfپلی‌اتیلن گلیکولبای پلاتکلئوپتیلگندم نانژنوتیپ‌های بومی |
| spellingShingle | رقیه خوجملی خلیل زینلی نژاد علی اصغر نصرااله نژاد قمی سعید باقری کیا ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی تنش های محیطی در علوم زراعی پلی‌اتیلن گلیکول بای پلات کلئوپتیل گندم نان ژنوتیپ‌های بومی |
| title | ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی |
| title_full | ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی |
| title_fullStr | ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی |
| title_full_unstemmed | ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی |
| title_short | ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی |
| title_sort | ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی در مرحله گیاهچه‌ای با استفاده از شاخص‌های خشکی |
| topic | پلی‌اتیلن گلیکول بای پلات کلئوپتیل گندم نان ژنوتیپ‌های بومی |
| url | https://escs.birjand.ac.ir/article_1807_ba8b8b16e964558ef229b6234cb9b499.pdf |
| work_keys_str_mv | AT rqyhkẖwjmly ạrzyạbyzẖnwtyphạygndmnạntḥtsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵydrmrḥlhgyạhcẖhạybạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạykẖsẖḵy AT kẖlylzynlynzẖạd ạrzyạbyzẖnwtyphạygndmnạntḥtsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵydrmrḥlhgyạhcẖhạybạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạykẖsẖḵy AT ʿlyạṣgẖrnṣrạạlhnzẖạdqmy ạrzyạbyzẖnwtyphạygndmnạntḥtsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵydrmrḥlhgyạhcẖhạybạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạykẖsẖḵy AT sʿydbạqryḵyạ ạrzyạbyzẖnwtyphạygndmnạntḥtsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵydrmrḥlhgyạhcẖhạybạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạykẖsẖḵy |