Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихы
Мақалада «Зафар-наме», «Шамс ал-хусн» және «Мунтахаб ат-таварих-и Му‘ини» сияқты ерте тимуридтік тарихнама шығармалары қарастырылады. «Зафар-наме» тимуридтік тарихнаманың қалыптасуында маңызды рөл атқарды. Темір әулеті мемлекетінің құрылу тарихы туралы ресми еңбек жазылды. Ходжа Тадж ад-Дин Салман...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Al-Farabi Kazakh National University
2021-06-01
|
| Series: | Әл-Фараби Атындағы Қазақ Ұлттық Университеті хабаршы шығыстану сериясы |
| Online Access: | http://bulletin-orientalism/index.php/1-vostok/article/view/1647 |
| _version_ | 1797657847555686400 |
|---|---|
| author | Zh.M. Tulibayeva Т.E. Tulibayev |
| author_facet | Zh.M. Tulibayeva Т.E. Tulibayev |
| author_sort | Zh.M. Tulibayeva |
| collection | DOAJ |
| description |
Мақалада «Зафар-наме», «Шамс ал-хусн» және «Мунтахаб ат-таварих-и Му‘ини» сияқты ерте тимуридтік тарихнама шығармалары қарастырылады. «Зафар-наме» тимуридтік тарихнаманың қалыптасуында маңызды рөл атқарды. Темір әулеті мемлекетінің құрылу тарихы туралы ресми еңбек жазылды. Ходжа Тадж ад-Дин Салманидің «Шамс ал-хусн» тарихи шығармасы негізінен оның жеке бақылаулары негізінде жазылған. Автор сарай хатшысы және Ұлықбектің нөкерлерінің бірі ретінде өзі сипаттаған көптеген оқиғалардың куәгері және қатысушысы болған. «Мунтахаб ат-таварих-и Му‘ини» ұлыстар, түркі және моңғол әскери құрылымы туралы көптеген мәліметтерді қамтиды. Шығарма авторы моңғол және түркі терминдерін қолданылуы туралы түпнұсқалық мәліметтер келтіреді.
Парсы тілінде жазылған Низам ад-Дин Шами, Ходжа Тадж ад-Дин Салмани және Му‛ин ад-Дин Натанзи тарихи шығармалары XIII – XV ғ. басы аралығындағы Қазақстан тарихы бойынша маңызды дерек көздері болып табылады. Өйткені, Шыңғысхан әулеті мен Темір әулеті арасындағы саяси, экономикалық және туыстық байланыстар тимуридтік тарихшылар тарапынан Дешті-Қыпшақ пен Шыңғысхан әулетін сипаттауға ерекше қызығушылық тудырған. Тимуридтік тарихнамашылардың тарихи еңбектерінде осы күнге дейін сақталмаған жазбаша дереккөздерден алынған мәліметтер келтірілген. Мақала Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитеті тарапынан қаржыландыратын ғылыми жоба аясында даярланған (Грант № AP08856086).
Түйін сөздер: Қазақстан тарихы, Темір әулеті тарихнамасы, Низам ад-Дин Шами, Тадж ад-Дин Салмани, Му‛ин ад-Дин Натанзи.
|
| first_indexed | 2024-03-11T17:50:31Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-eb3dbd6fb5a54a4aacb4cf97b5090ca1 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1563-0226 2617-1864 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-11T17:50:31Z |
| publishDate | 2021-06-01 |
| publisher | Al-Farabi Kazakh National University |
| record_format | Article |
| series | Әл-Фараби Атындағы Қазақ Ұлттық Университеті хабаршы шығыстану сериясы |
| spelling | doaj.art-eb3dbd6fb5a54a4aacb4cf97b5090ca12023-10-18T07:01:59ZengAl-Farabi Kazakh National UniversityӘл-Фараби Атындағы Қазақ Ұлттық Университеті хабаршы шығыстану сериясы1563-02262617-18642021-06-01972Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихыZh.M. Tulibayeva0Т.E. Tulibayev1Сүлеймен Демирел атындағы университеті, Қазақстан, Қаскелең қ.Сүлеймен Демирел атындағы университеті, Қазақстан, Қаскелең қ. Мақалада «Зафар-наме», «Шамс ал-хусн» және «Мунтахаб ат-таварих-и Му‘ини» сияқты ерте тимуридтік тарихнама шығармалары қарастырылады. «Зафар-наме» тимуридтік тарихнаманың қалыптасуында маңызды рөл атқарды. Темір әулеті мемлекетінің құрылу тарихы туралы ресми еңбек жазылды. Ходжа Тадж ад-Дин Салманидің «Шамс ал-хусн» тарихи шығармасы негізінен оның жеке бақылаулары негізінде жазылған. Автор сарай хатшысы және Ұлықбектің нөкерлерінің бірі ретінде өзі сипаттаған көптеген оқиғалардың куәгері және қатысушысы болған. «Мунтахаб ат-таварих-и Му‘ини» ұлыстар, түркі және моңғол әскери құрылымы туралы көптеген мәліметтерді қамтиды. Шығарма авторы моңғол және түркі терминдерін қолданылуы туралы түпнұсқалық мәліметтер келтіреді. Парсы тілінде жазылған Низам ад-Дин Шами, Ходжа Тадж ад-Дин Салмани және Му‛ин ад-Дин Натанзи тарихи шығармалары XIII – XV ғ. басы аралығындағы Қазақстан тарихы бойынша маңызды дерек көздері болып табылады. Өйткені, Шыңғысхан әулеті мен Темір әулеті арасындағы саяси, экономикалық және туыстық байланыстар тимуридтік тарихшылар тарапынан Дешті-Қыпшақ пен Шыңғысхан әулетін сипаттауға ерекше қызығушылық тудырған. Тимуридтік тарихнамашылардың тарихи еңбектерінде осы күнге дейін сақталмаған жазбаша дереккөздерден алынған мәліметтер келтірілген. Мақала Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитеті тарапынан қаржыландыратын ғылыми жоба аясында даярланған (Грант № AP08856086). Түйін сөздер: Қазақстан тарихы, Темір әулеті тарихнамасы, Низам ад-Дин Шами, Тадж ад-Дин Салмани, Му‛ин ад-Дин Натанзи. http://bulletin-orientalism/index.php/1-vostok/article/view/1647 |
| spellingShingle | Zh.M. Tulibayeva Т.E. Tulibayev Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихы Әл-Фараби Атындағы Қазақ Ұлттық Университеті хабаршы шығыстану сериясы |
| title | Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихы |
| title_full | Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихы |
| title_fullStr | Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихы |
| title_full_unstemmed | Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихы |
| title_short | Ерте тимуридтік тарихнамадағы Қазақстан тарихы |
| title_sort | ерте тимуридтік тарихнамадағы қазақстан тарихы |
| url | http://bulletin-orientalism/index.php/1-vostok/article/view/1647 |
| work_keys_str_mv | AT zhmtulibayeva ertetimuridtíktarihnamadaġykˌazakˌstantarihy AT tetulibayev ertetimuridtíktarihnamadaġykˌazakˌstantarihy |