Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincji
W trakcie badań ratowniczych prowadzonych w 2005 r. na stanowisku nr 13 w Niegowie pod Wyszkowem odsłonięto pozostałości zaplecza gospodarczego dworu szlacheckiego, które funkcjonowało między połową XVII a połową XVIII w. Podczas badań pozyskano 23 989 fragmentów naczyń glinianych. W zbiorze dominuj...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
2017-01-01
|
| Series: | Kwartalnik Historii Kultury Materialnej |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/952 |
| _version_ | 1798024033143357440 |
|---|---|
| author | Maciej Trzeciecki |
| author_facet | Maciej Trzeciecki |
| author_sort | Maciej Trzeciecki |
| collection | DOAJ |
| description | W trakcie badań ratowniczych prowadzonych w 2005 r. na stanowisku nr 13 w Niegowie pod Wyszkowem odsłonięto pozostałości zaplecza gospodarczego dworu szlacheckiego, które funkcjonowało między połową XVII a połową XVIII w. Podczas badań pozyskano 23 989 fragmentów naczyń glinianych. W zbiorze dominują wyroby siwe i ceglaste, a pod względem funkcjonalnym – naczynia kuchenne, przede wszystkim garnki. Zwraca uwagę obecność niewielkiego odsetka wyrobów brunatnych, wykonanych w tradycji wczesnośredniowiecznej. Naczynia zaliczone do trzech wymienionych grup wykonane zostały z łatwo dostępnych glin żelazistych i można przyjąć ich miejscowe pochodzenie. Przeważają wyroby formowane za pomocą techniki ślizgowo-taśmowej, wśród naczyń ceglastych bardzo niewielki jest odsetek wyrobów szkliwionych. Najczęściej spotykane formy – smukłe baniaste garnki i dzbany z wyodrębnioną cylindryczną szyjką – występują powszechnie także na innych stanowiskach datowanych na XVII i XVIII w. z terenu Mazowsza i Podlasia. Zwraca uwagę standaryzacja repertuaru form, niewielki odsetek wyrobów zdobionych i pewne ubóstwo wątków zdobniczych, pomijając wzory wykonywane techniką polerowania obecne na naczyniach siwych, które wydają się być cechą charakterystyczną dla stylistyki warsztatu pracującego na potrzeby zaplecza dworu w Niegowie. Kolejną cechą wyróżniającą są stylizowane motywy roślinne i zwierzęce malowane na kołnierzach talerzy ceglastych. Ceramikę importowaną reprezentują szkliwione garnki białe, talerze półmajolikowe i półfajansowe oraz nieliczne naczynia kamionkowe. Analiza porównawcza pozwala stwierdzić, że w zbiorze naczyń glinianych z Niegowa odzwierciedla się zarówno położenie miejscowości na pograniczu Mazowsza i Podlasia, jak i charakter samego stanowiska – zaplecza gospodarczego stosunkowo zamożnej rezydencji szlacheckiej. Charakter stylistyki naczyń z Niegowa wskazuje, że dwór zaopatrywany był przez warsztat działający w majątku lub w jednej z przynależnych doń wsi, który pokrywał zapotrzebowanie na naczynia kuchenne i większość przeznaczonych na stół. |
| first_indexed | 2024-04-11T17:57:01Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-ebf0958919154b5d9952801d74aa2f3e |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0023-5881 2719-6496 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-11T17:57:01Z |
| publishDate | 2017-01-01 |
| publisher | Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Kwartalnik Historii Kultury Materialnej |
| spelling | doaj.art-ebf0958919154b5d9952801d74aa2f3e2022-12-22T04:10:46ZengInstitute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of SciencesKwartalnik Historii Kultury Materialnej0023-58812719-64962017-01-01652Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincjiMaciej Trzeciecki0Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Al. Solidarności 105, 00-140 WarszawaW trakcie badań ratowniczych prowadzonych w 2005 r. na stanowisku nr 13 w Niegowie pod Wyszkowem odsłonięto pozostałości zaplecza gospodarczego dworu szlacheckiego, które funkcjonowało między połową XVII a połową XVIII w. Podczas badań pozyskano 23 989 fragmentów naczyń glinianych. W zbiorze dominują wyroby siwe i ceglaste, a pod względem funkcjonalnym – naczynia kuchenne, przede wszystkim garnki. Zwraca uwagę obecność niewielkiego odsetka wyrobów brunatnych, wykonanych w tradycji wczesnośredniowiecznej. Naczynia zaliczone do trzech wymienionych grup wykonane zostały z łatwo dostępnych glin żelazistych i można przyjąć ich miejscowe pochodzenie. Przeważają wyroby formowane za pomocą techniki ślizgowo-taśmowej, wśród naczyń ceglastych bardzo niewielki jest odsetek wyrobów szkliwionych. Najczęściej spotykane formy – smukłe baniaste garnki i dzbany z wyodrębnioną cylindryczną szyjką – występują powszechnie także na innych stanowiskach datowanych na XVII i XVIII w. z terenu Mazowsza i Podlasia. Zwraca uwagę standaryzacja repertuaru form, niewielki odsetek wyrobów zdobionych i pewne ubóstwo wątków zdobniczych, pomijając wzory wykonywane techniką polerowania obecne na naczyniach siwych, które wydają się być cechą charakterystyczną dla stylistyki warsztatu pracującego na potrzeby zaplecza dworu w Niegowie. Kolejną cechą wyróżniającą są stylizowane motywy roślinne i zwierzęce malowane na kołnierzach talerzy ceglastych. Ceramikę importowaną reprezentują szkliwione garnki białe, talerze półmajolikowe i półfajansowe oraz nieliczne naczynia kamionkowe. Analiza porównawcza pozwala stwierdzić, że w zbiorze naczyń glinianych z Niegowa odzwierciedla się zarówno położenie miejscowości na pograniczu Mazowsza i Podlasia, jak i charakter samego stanowiska – zaplecza gospodarczego stosunkowo zamożnej rezydencji szlacheckiej. Charakter stylistyki naczyń z Niegowa wskazuje, że dwór zaopatrywany był przez warsztat działający w majątku lub w jednej z przynależnych doń wsi, który pokrywał zapotrzebowanie na naczynia kuchenne i większość przeznaczonych na stół.https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/952naczynia glinianeokres nowożytnyMazowsze |
| spellingShingle | Maciej Trzeciecki Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincji Kwartalnik Historii Kultury Materialnej naczynia gliniane okres nowożytny Mazowsze |
| title | Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincji |
| title_full | Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincji |
| title_fullStr | Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincji |
| title_full_unstemmed | Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincji |
| title_short | Naczynia gliniane z XVII-XVIII wieku z badań zespołu podworskiego w Niegowie pod Wyszkowem. Przyczynek do poziomu życia szlacheckiej prowincji |
| title_sort | naczynia gliniane z xvii xviii wieku z badan zespolu podworskiego w niegowie pod wyszkowem przyczynek do poziomu zycia szlacheckiej prowincji |
| topic | naczynia gliniane okres nowożytny Mazowsze |
| url | https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/952 |
| work_keys_str_mv | AT maciejtrzeciecki naczyniaglinianezxviixviiiwiekuzbadanzespołupodworskiegowniegowiepodwyszkowemprzyczynekdopoziomuzyciaszlacheckiejprowincji |