Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej
Przedstawiona w artykule socjologiczna perspektywa spojrzenia na własność nie jest jedyną możliwą ani dominującą w socjologii. Odwołuje się ona do teorii własności zaproponowanej przez Stanisława Kozyra-Kowalskiego, która przez własność rozumie stosunek gratisowego korzystania z obiektu, niezależnie...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Adam Mickiewicz University, Poznan
2018-11-01
|
| Series: | Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/15795 |
| _version_ | 1827975928272125952 |
|---|---|
| author | Andrzej Przestalski |
| author_facet | Andrzej Przestalski |
| author_sort | Andrzej Przestalski |
| collection | DOAJ |
| description | Przedstawiona w artykule socjologiczna perspektywa spojrzenia na własność nie jest jedyną możliwą ani dominującą w socjologii. Odwołuje się ona do teorii własności zaproponowanej przez Stanisława Kozyra-Kowalskiego, która przez własność rozumie stosunek gratisowego korzystania z obiektu, niezależnie od prawnego statusu własnościowego korzystającego. Własność komunalna jest jedną z form własności wspólnej, której dwie socjologicznie doniosłe teorie przedstawiono w artykule. Pierwsza z nich, znana jako teoria praw własności, dokonuje wartościowego socjologicznie rozróżnienia własności wspólnotowej i własności publicznej (państwowej), jako własności zasobów, z których każdy członek grupy może korzystać w dowolnym zakresie, oraz własności zasobów ograniczonych, z których korzystanie regulowane jest przez specjalnie do tego powołane ciała. Drugą prezentowaną teorią jest teoria własności komunalnej Floriana Znanieckiego. Jej zasługą jest uwypuklenie faktu, że własność wspólna charakteryzuje się gratisowym udostępnianiem wartości grupy jej członkom. Na przykładzie własności miejskiej pokazuje on, że opłaty pobierane na rzecz miasta przez jego urzędników lub zarządzane przez miasto instytucje nie mają na celu powiększania zysku miasta, lecz jedynie pokrycie kosztów świadczonych mieszkańcom usług. Za główną słabość obu teorii autor artykułu uznaje zakończenie analizy na poziomie własności publicznej (ogólnej lub grupowej) i nieuwzględnienie 1) procesów faktycznej prywatyzacji elementów tej własności przez prywatne podmioty ekonomiczne, 2) monopolizacji elementów tej własności przez mniejsze grupy obywateli miasta. Oba te procesy są przedmiotem analizy w ostatniej części artykułu. |
| first_indexed | 2024-04-09T20:19:19Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-f16d26ab07fd41f2aec099fffd29db12 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0035-9629 2543-9170 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-09T20:19:19Z |
| publishDate | 2018-11-01 |
| publisher | Adam Mickiewicz University, Poznan |
| record_format | Article |
| series | Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny |
| spelling | doaj.art-f16d26ab07fd41f2aec099fffd29db122023-03-31T06:41:35ZengAdam Mickiewicz University, PoznanRuch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny0035-96292543-91702018-11-0175310.14746/rpeis.2013.75.3.14Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznejAndrzej Przestalski0Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuPrzedstawiona w artykule socjologiczna perspektywa spojrzenia na własność nie jest jedyną możliwą ani dominującą w socjologii. Odwołuje się ona do teorii własności zaproponowanej przez Stanisława Kozyra-Kowalskiego, która przez własność rozumie stosunek gratisowego korzystania z obiektu, niezależnie od prawnego statusu własnościowego korzystającego. Własność komunalna jest jedną z form własności wspólnej, której dwie socjologicznie doniosłe teorie przedstawiono w artykule. Pierwsza z nich, znana jako teoria praw własności, dokonuje wartościowego socjologicznie rozróżnienia własności wspólnotowej i własności publicznej (państwowej), jako własności zasobów, z których każdy członek grupy może korzystać w dowolnym zakresie, oraz własności zasobów ograniczonych, z których korzystanie regulowane jest przez specjalnie do tego powołane ciała. Drugą prezentowaną teorią jest teoria własności komunalnej Floriana Znanieckiego. Jej zasługą jest uwypuklenie faktu, że własność wspólna charakteryzuje się gratisowym udostępnianiem wartości grupy jej członkom. Na przykładzie własności miejskiej pokazuje on, że opłaty pobierane na rzecz miasta przez jego urzędników lub zarządzane przez miasto instytucje nie mają na celu powiększania zysku miasta, lecz jedynie pokrycie kosztów świadczonych mieszkańcom usług. Za główną słabość obu teorii autor artykułu uznaje zakończenie analizy na poziomie własności publicznej (ogólnej lub grupowej) i nieuwzględnienie 1) procesów faktycznej prywatyzacji elementów tej własności przez prywatne podmioty ekonomiczne, 2) monopolizacji elementów tej własności przez mniejsze grupy obywateli miasta. Oba te procesy są przedmiotem analizy w ostatniej części artykułu.https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/15795własnośćwłasność wspólnawłasność komunalnakorzystanieprywatyzacjamonopolizacja |
| spellingShingle | Andrzej Przestalski Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny własność własność wspólna własność komunalna korzystanie prywatyzacja monopolizacja |
| title | Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej |
| title_full | Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej |
| title_fullStr | Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej |
| title_full_unstemmed | Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej |
| title_short | Własność komunalna a własność wspólna z perspektywy socjologicznej |
| title_sort | wlasnosc komunalna a wlasnosc wspolna z perspektywy socjologicznej |
| topic | własność własność wspólna własność komunalna korzystanie prywatyzacja monopolizacja |
| url | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/15795 |
| work_keys_str_mv | AT andrzejprzestalski własnosckomunalnaawłasnoscwspolnazperspektywysocjologicznej |