ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТ
Жасөспірімдердегі эмоциялық интеллекттің (ЭИ) ерекшеліктерін адамның әлеуметтік бейімделуі мен тиімділігінің маңызды факторы ретінде түсіну эмоциялық–когнитивті сфераның бұзылуына психологиялық түзетудің және қалыптастырудың оңтайлы стратегияларын әзірлеудің негізі болып табылады. Жұмыстың мақсаты...
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Al-Farabi Kazakh National University
2023-12-01
|
| Series: | Хабаршы. Психология және социология сериясы |
| Online Access: | https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/1890 |
| _version_ | 1797397319324270592 |
|---|---|
| author | M.B. Yerdenova G.K. Datkhabayeva M.K. Zholdassova D.M. Iskakova A.M. Kustubayeva |
| author_facet | M.B. Yerdenova G.K. Datkhabayeva M.K. Zholdassova D.M. Iskakova A.M. Kustubayeva |
| author_sort | M.B. Yerdenova |
| collection | DOAJ |
| description |
Жасөспірімдердегі эмоциялық интеллекттің (ЭИ) ерекшеліктерін адамның әлеуметтік бейімделуі мен тиімділігінің маңызды факторы ретінде түсіну эмоциялық–когнитивті сфераның бұзылуына психологиялық түзетудің және қалыптастырудың оңтайлы стратегияларын әзірлеудің негізі болып табылады. Жұмыстың мақсаты - 12-15 жас аралығындағы қалыпты дамып келе жатқан ұлдар мен қыздардағы ЭИ және эмоцияларды реттеу (РЭ) сипаттамаларын анықтау. Мақалада қазақ тілінде бейімделген валидацияланған сауалнамалар көмегімен 54 жасөспірімде ЭИ және РЭ көрсеткіштері алынды. Зерттеу нәтижелері эмоцияларды "қайта қарау" стратегиясы эмоциялық интеллект деңгейімен оң байланысты екенін және бұл жас тобында эмоцияларды "басу" стратегиясынан басым екенін көрсетті. ЭИ көрсеткіштері қыздарда ер балалармен салыстырғанда айтарлықтай жоғары екендігі анықталды. Осылайша, эмоциялық интеллект көрсеткіштерінің ерекшеліктері және жасөспірім кезіндегі эмоцияларды реттеу стратегиясының артықшылықтары анықталды, олар кейінірек басқа жас топтарын қарастырған кезде эмоциялық функциялардың даму динамикасын түсінуге көмектеседі. Бұл нәтиженің құндылығы қалыпты дамудан ауытқуларды анықтау үшін ЭИ көрсеткіштерінің нормативтік мәндерін анықтау болып табылады. Эмоциялық интеллект пен эмоцияны реттеудің анықталған корреляциясы эмоцияны реттеудің тиімді тәсілдерін жасауға негіз бола алады.
Түйінді сөздер: онтогенез, жасөспірім, эмоциялық интеллект, эмоцияны реттеу, гендер.
|
| first_indexed | 2024-03-09T01:09:08Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-f585ade6626241388cf8ba862164a62e |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2617-7544 2617-7552 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-09T01:09:08Z |
| publishDate | 2023-12-01 |
| publisher | Al-Farabi Kazakh National University |
| record_format | Article |
| series | Хабаршы. Психология және социология сериясы |
| spelling | doaj.art-f585ade6626241388cf8ba862164a62e2023-12-11T09:12:56ZengAl-Farabi Kazakh National UniversityХабаршы. Психология және социология сериясы2617-75442617-75522023-12-0187410.26577/JPsS.2023.v87.i4.02ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТM.B. Yerdenova0G.K. Datkhabayeva1M.K. Zholdassova2D.M. Iskakova3A.M. Kustubayeva4Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, АлматыӘл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, АлматыӘл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, АлматыӘл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, АлматыӘл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, Алматы Жасөспірімдердегі эмоциялық интеллекттің (ЭИ) ерекшеліктерін адамның әлеуметтік бейімделуі мен тиімділігінің маңызды факторы ретінде түсіну эмоциялық–когнитивті сфераның бұзылуына психологиялық түзетудің және қалыптастырудың оңтайлы стратегияларын әзірлеудің негізі болып табылады. Жұмыстың мақсаты - 12-15 жас аралығындағы қалыпты дамып келе жатқан ұлдар мен қыздардағы ЭИ және эмоцияларды реттеу (РЭ) сипаттамаларын анықтау. Мақалада қазақ тілінде бейімделген валидацияланған сауалнамалар көмегімен 54 жасөспірімде ЭИ және РЭ көрсеткіштері алынды. Зерттеу нәтижелері эмоцияларды "қайта қарау" стратегиясы эмоциялық интеллект деңгейімен оң байланысты екенін және бұл жас тобында эмоцияларды "басу" стратегиясынан басым екенін көрсетті. ЭИ көрсеткіштері қыздарда ер балалармен салыстырғанда айтарлықтай жоғары екендігі анықталды. Осылайша, эмоциялық интеллект көрсеткіштерінің ерекшеліктері және жасөспірім кезіндегі эмоцияларды реттеу стратегиясының артықшылықтары анықталды, олар кейінірек басқа жас топтарын қарастырған кезде эмоциялық функциялардың даму динамикасын түсінуге көмектеседі. Бұл нәтиженің құндылығы қалыпты дамудан ауытқуларды анықтау үшін ЭИ көрсеткіштерінің нормативтік мәндерін анықтау болып табылады. Эмоциялық интеллект пен эмоцияны реттеудің анықталған корреляциясы эмоцияны реттеудің тиімді тәсілдерін жасауға негіз бола алады. Түйінді сөздер: онтогенез, жасөспірім, эмоциялық интеллект, эмоцияны реттеу, гендер. https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/1890 |
| spellingShingle | M.B. Yerdenova G.K. Datkhabayeva M.K. Zholdassova D.M. Iskakova A.M. Kustubayeva ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТ Хабаршы. Психология және социология сериясы |
| title | ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТ |
| title_full | ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТ |
| title_fullStr | ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТ |
| title_full_unstemmed | ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТ |
| title_short | ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯНЫ РЕТТЕУ СТРАТЕГИЯСЫНА БАСЫМДЫҚ БЕРУІ ЖӘНЕ ЭМОЦИЯЛЫҚ ИНТЕЛЛЕКТ |
| title_sort | жасөспірімдердің эмоцияны реттеу стратегиясына басымдық беруі және эмоциялық интеллект |
| url | https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/1890 |
| work_keys_str_mv | AT mbyerdenova žasөspírímderdíңémociânyretteustrategiâsynabasymdykˌberuížəneémociâlykˌintellekt AT gkdatkhabayeva žasөspírímderdíңémociânyretteustrategiâsynabasymdykˌberuížəneémociâlykˌintellekt AT mkzholdassova žasөspírímderdíңémociânyretteustrategiâsynabasymdykˌberuížəneémociâlykˌintellekt AT dmiskakova žasөspírímderdíңémociânyretteustrategiâsynabasymdykˌberuížəneémociâlykˌintellekt AT amkustubayeva žasөspírímderdíңémociânyretteustrategiâsynabasymdykˌberuížəneémociâlykˌintellekt |