سمیت تنفسی حاد اسانس‌های رزماری و اسطوخودوس و هم‌افزایی آنها روی حشره‌ی کامل سوسک چهارنقطهای حبوباتCallosobruchus maculatus (Col.: Chrysomelidae) در شرایط آزمایشگاه
سوسک چهارنقطهای حبوبات، Callosobruchus maculatus یکی از آفات کلیدی انواع مختلف حبوباتی مانند لوبیا چشم بلبلی، نخود، عدس، ماش و باقلا بوده و میتواند خسارت وارد کند. برای کنترل آن در سالهای اخیر از آفت‌کش‌های سازگار با محیط زیست به ویژه با منشاء گیاهی مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این پژوهش س...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2020-06-01
|
| Series: | Majallah-i ḥifāẓat-i giyāhān |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jpp.um.ac.ir/article_37729_b9da12ffbb60895f1c681747c0a2c64d.pdf |
| Summary: | سوسک چهارنقطهای حبوبات، Callosobruchus maculatus یکی از آفات کلیدی انواع مختلف حبوباتی مانند لوبیا چشم بلبلی، نخود، عدس، ماش و باقلا بوده و میتواند خسارت وارد کند. برای کنترل آن در سالهای اخیر از آفت‌کش‌های سازگار با محیط زیست به ویژه با منشاء گیاهی مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این پژوهش سمیت اثرات تنفسی حاد اسانس‌های گیاه رزماری،Rosmarinus officinalis L. و اسطوخودوس، Lavandula angustifolia Mill و برهم‌کنش آنها روی حشرات کامل سوسک چهارنقطهای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشهای زیست‌سنجی اسانسها با غلظتهای 12، 25، 45، 86، 166، 320 میکرولیتر لیتر هوا روی حشرات کامل 1 تا 3 روزه این آفت در دمای 1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دورهی نوری 16 ساعت تاریکی و 8 ساعت روشنایی انجام شد آزمایشها روی مخلوطی از دانه‌های ماش و لوبیا چشم بلبلی درون ظرف‌های شیشه‌ای درب‌دار به حجم 60 میلیلیتر، داخل انکوباتور انجام شد. شاخص‌های LC50 و LC90 اسانسها با نرم‌افزار POLO-PC محاسبه و تجزیه واریانس آنها با نرم‌افزار SAS 9.1 انجام شد و سمیت تنفسی اسانسها مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج نشان داد که رابطه مستقیمی بین غلظت اسانس و درصد مرگ‌ومیر وجود دارد. اسانس رزماری نسبت به اسانس اسطوخودوس دارای سمیت بالاتری بود. مقادیر LC50 رزماری و اسطوخودوس به ترتیب 39/17 و 39/40 میکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. برای بررسی اثرات متقابل این دو اسانس، آزمایش دیگری در غلظتهای پیشین و به نسبت مساوی (1:1) از هر اسانس انجام شد و مقدار LC50 مخلوط دو اسانس 84/15 میکرولیتر بر لیتر هوا بهدست آمد. نسبت هم‌افزایی (SR) این دو اسانس معادل 82/1 بود که نشان می‌دهد اسانس‌های مذکور اثر یکدیگر را تشدید می‌نمایند. میانگین مرگ‌ومیر ناشی از سمیت تنفسی اسانس‌های اسطوخودوس، رزماری و مخلوط آنها به ترتیب 29/61، 38/ 77 و 58/81 درصد بهدست آمد. |
|---|---|
| ISSN: | 2008-4749 2423-3994 |