O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana Szumana
Artykuł poświęcony jest koncepcjom estetycznym polskiego filozofa i teoretyka pedagogiki, Stefana Szumana (1898–1972). Jego zainteresowanie twórczością dziecka i sztuką ludową wpisuje się w szeroki w kulturze europejskiej początków XX w. zwrot ku „prymitywowi”, będący pochodną tyleż krytycznej oceny...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Lodz University Press
2021-12-01
|
| Series: | Acta Universitatis Lodziensis: Folia Philosophica |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/philosophica/article/view/11496 |
| _version_ | 1818906890746200064 |
|---|---|
| author | Piotr Juszkiewicz |
| author_facet | Piotr Juszkiewicz |
| author_sort | Piotr Juszkiewicz |
| collection | DOAJ |
| description | Artykuł poświęcony jest koncepcjom estetycznym polskiego filozofa i teoretyka pedagogiki, Stefana Szumana (1898–1972). Jego zainteresowanie twórczością dziecka i sztuką ludową wpisuje się w szeroki w kulturze europejskiej początków XX w. zwrot ku „prymitywowi”, będący pochodną tyleż krytycznej oceny procesów modernizacyjnych i regeneracyjnych tęsknot, co ówczesnych badań antropologicznych nad strukturą społeczeństw pierwotnych i ich twórczością. Podobnie jak Franz Boas, który w swej teorii sztuki prymitywnej odrzucił model ewolucjonistyczny i utożsamienie „prymitywu” z niższym stadium rozwoju, Szuman podkreślał swoistość twórczości dziecięcej i sztuki ludowej. Nawiązując do etnologa neoewolucjonisty Maxa Richarda Verworna (pojęcie „ideoplastyki”) i do psychologicznych hipotez Jeana Piageta, w sztuce dziecka widział związek z organicznym rozwojem zdolności poznawczych i potrzebą ich uzewnętrzniania. Proponowana przez Szumana koncepcja wychowania przez sztukę, zakładająca nie tyle gotowy program kształcenia, co wspomaganie indywidualnego rozwoju uczniów, stała się częścią silnego w polskiej tradycji nurtu pedagogiki personalistycznej, reprezentowanej m.in. przez Henryka Rowida, Janusza Korczaka czy Antoniego Kenara. |
| first_indexed | 2024-12-19T21:46:25Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-fa4df8f6b8d94c709a6507a630b6abb8 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0208-6107 2353-9631 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-12-19T21:46:25Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Acta Universitatis Lodziensis: Folia Philosophica |
| spelling | doaj.art-fa4df8f6b8d94c709a6507a630b6abb82022-12-21T20:04:32ZdeuLodz University PressActa Universitatis Lodziensis: Folia Philosophica0208-61072353-96312021-12-0139112210.18778/0208-6107.39.0211396O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana SzumanaPiotr Juszkiewicz0https://orcid.org/0000-0003-4137-3412Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Historii Sztuki Zakład Historii i Teorii Badań nad SztukąArtykuł poświęcony jest koncepcjom estetycznym polskiego filozofa i teoretyka pedagogiki, Stefana Szumana (1898–1972). Jego zainteresowanie twórczością dziecka i sztuką ludową wpisuje się w szeroki w kulturze europejskiej początków XX w. zwrot ku „prymitywowi”, będący pochodną tyleż krytycznej oceny procesów modernizacyjnych i regeneracyjnych tęsknot, co ówczesnych badań antropologicznych nad strukturą społeczeństw pierwotnych i ich twórczością. Podobnie jak Franz Boas, który w swej teorii sztuki prymitywnej odrzucił model ewolucjonistyczny i utożsamienie „prymitywu” z niższym stadium rozwoju, Szuman podkreślał swoistość twórczości dziecięcej i sztuki ludowej. Nawiązując do etnologa neoewolucjonisty Maxa Richarda Verworna (pojęcie „ideoplastyki”) i do psychologicznych hipotez Jeana Piageta, w sztuce dziecka widział związek z organicznym rozwojem zdolności poznawczych i potrzebą ich uzewnętrzniania. Proponowana przez Szumana koncepcja wychowania przez sztukę, zakładająca nie tyle gotowy program kształcenia, co wspomaganie indywidualnego rozwoju uczniów, stała się częścią silnego w polskiej tradycji nurtu pedagogiki personalistycznej, reprezentowanej m.in. przez Henryka Rowida, Janusza Korczaka czy Antoniego Kenara.https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/philosophica/article/view/11496sztuka prymitywnasztuka dzieckasztuka ludowastefan szumanpedagogika personalistyczna |
| spellingShingle | Piotr Juszkiewicz O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana Szumana Acta Universitatis Lodziensis: Folia Philosophica sztuka prymitywna sztuka dziecka sztuka ludowa stefan szuman pedagogika personalistyczna |
| title | O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana Szumana |
| title_full | O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana Szumana |
| title_fullStr | O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana Szumana |
| title_full_unstemmed | O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana Szumana |
| title_short | O koncepcjach prymitywizmu, sztuki ludowej i twórczości dziecięcej w pismach Stefana Szumana |
| title_sort | o koncepcjach prymitywizmu sztuki ludowej i tworczosci dzieciecej w pismach stefana szumana |
| topic | sztuka prymitywna sztuka dziecka sztuka ludowa stefan szuman pedagogika personalistyczna |
| url | https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/philosophica/article/view/11496 |
| work_keys_str_mv | AT piotrjuszkiewicz okoncepcjachprymitywizmusztukiludowejitworczoscidzieciecejwpismachstefanaszumana |