Memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlar
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yüz yılının kutlanması, edebiyat dünyasını hareketlendiren bazı tartışmalar üzerine düşünmek için bir fırsat sunuyor. Bu yazıda bir dizi önemli edebî belge ve yayına odaklanacağız. Bu belgelerden ilki, 1939 yılında Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi tarafından Birinci...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Journal article |
| Language: | Turkish |
| Published: |
Iletisim Yayincilik AS
2023
|
| _version_ | 1797111239588970496 |
|---|---|
| author | Mignon, L |
| author_facet | Mignon, L |
| author_sort | Mignon, L |
| collection | OXFORD |
| description | Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yüz yılının kutlanması, edebiyat dünyasını hareketlendiren bazı tartışmalar üzerine düşünmek için bir fırsat sunuyor. Bu yazıda bir dizi önemli edebî belge ve yayına odaklanacağız. Bu belgelerden ilki, 1939 yılında Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi tarafından Birinci Türk Neşriyat Kongresi için hazırlanan listedir. Liste, eserleri Tanzimat sonrası dönemden 20. yüzyılın başlarına kadar yayımlanmış ve 1928’de kabul edilen yeni Türk alfabesine çevrilmesi gereken yazarlardan oluşmaktadır. Daha sonra, bu listenin sembolleştirdiğine bir tür tepki olarak okunabilecek iki edebiyat olayına bakacağız. Bunlardan ilki, İslâmcı şair Sezai Karakoç’un (1933-2021) 1957’de laik sol eğilimli Pazar Postası’nda yayın yapmasıdır. İkincisi ise 2015 yılında yayımlanan Edebiyatın Taşradan Manifestosu. Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin sunduğu listede mukaddesatçı edebiyatçılara yer verilmemişti. Karakoç’u tartışmak, Türkiye’de edebiyat alanındaki bölünmüşlüğe de değinmemizi sağlıyor. 1930’larda edebiyatın Anadolu’ya odaklanması gerektiği fikri üzerinde çok durulurken, 2015’te yayımlanan manifesto Anadolu’nun karşı geldiğini gösteriyor. İstanbul’un doğusunun İstanbul, Ankara ve İzmir’deki edebiyat merkezlerine cevap vermesi, bizi bazı dil meselelerini tartışmaya yöneltiyor: Bir yandan Türkiye’de edebiyatın çok dilliliği, diğer yandan 1994/1995’te Mehmet Yaşın’ın Poeturka denemelerinin yayımlanmasıyla başlayan “Türk edebiyatı” ve “Türkçe edebiyat” tartışması. Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin sunduğu listenin Milli Eğitim Bakanlığı’nın savunduğu Batıcı ve Aydınlanmacı çizgiye yakın olduğunu kabul edersek, bu yazıda sözü edilen yayınların bu erken dönem kanon yaratma girişiminden ve onun ideolojisinden kurtulma arzusunu temsil ettiğini ve daha fazla kültürel ve siyasi çoğulculuğa bir davet olduğunu söyleyebiliriz.
<br><br>
The commemoration of the first 100 years of the Republic of Türkiye provides an opportunity to reflect on some of the debates that have animated the Turkish literary world. In this paper we will focus on a range of significant literary documents and publications. The first of these documents is a list prepared by the Ankara Faculty of Language, History and Geography in 1939 for the First Turkish Publishers’ Congress. The list consists of authors whose works had been published from the post-Tanzimat period to the early 20th century and should be translated into the new Turkish alphabet adopted in 1928. We will then look at two literary events that can be read as a kind of reaction to what this list symbolized. The first are the publications of the Islamist poet Sezai Karakoç (1933-2021) in the secularist left-leaning periodical Pazar Postası in 1957. The second is the manifesto entitled Edebiyatın Taşradan Manifestosu (Literature Manifesto from the Periphery) published in 2015. The list presented by the Ankara Faculty of Language, History and Geography had excluded Islamist literary figures. Discussing Karakoç allows us to touch upon the divided literary field in Turkey. While in the 1930s much emphasis was put on the idea that literature should speak of Anatolia, the manifesto published in 2015 showed that Anatolia was talking back. The fact that the east of Istanbul talked back to the literary centres in Istanbul, Ankara and İzmir leads us then to discuss some linguistic issues: On the one hand, the multilingualism of literature in Türkiye, and on the other, the debate around “Turkish literature” (Türk edebiyatı) and “literature in Turkish” (Türkçe edebiyat), which began with the publication of Mehmet Yaşın’s Poeturka essays in 1994/5. If we accept that the list presented by the Ankara Faculty of Language, History and Geography is close to the Westernist and pro-Enlightenment line advocated by the Ministry of National Education, we can say that the publications mentioned in this article represent a desire for liberation from this early attempt to create a canon and its ideology, and are an invitation for more cultural and political pluralism. |
| first_indexed | 2024-03-07T08:05:59Z |
| format | Journal article |
| id | oxford-uuid:083a02c7-2d74-4f2d-887a-5f72cf799f3c |
| institution | University of Oxford |
| language | Turkish |
| last_indexed | 2024-03-07T08:05:59Z |
| publishDate | 2023 |
| publisher | Iletisim Yayincilik AS |
| record_format | dspace |
| spelling | oxford-uuid:083a02c7-2d74-4f2d-887a-5f72cf799f3c2023-11-07T13:20:18ZMemleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlarJournal articlehttp://purl.org/coar/resource_type/c_dcae04bcuuid:083a02c7-2d74-4f2d-887a-5f72cf799f3cTurkishSymplectic ElementsIletisim Yayincilik AS2023Mignon, LTürkiye Cumhuriyeti’nin ilk yüz yılının kutlanması, edebiyat dünyasını hareketlendiren bazı tartışmalar üzerine düşünmek için bir fırsat sunuyor. Bu yazıda bir dizi önemli edebî belge ve yayına odaklanacağız. Bu belgelerden ilki, 1939 yılında Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi tarafından Birinci Türk Neşriyat Kongresi için hazırlanan listedir. Liste, eserleri Tanzimat sonrası dönemden 20. yüzyılın başlarına kadar yayımlanmış ve 1928’de kabul edilen yeni Türk alfabesine çevrilmesi gereken yazarlardan oluşmaktadır. Daha sonra, bu listenin sembolleştirdiğine bir tür tepki olarak okunabilecek iki edebiyat olayına bakacağız. Bunlardan ilki, İslâmcı şair Sezai Karakoç’un (1933-2021) 1957’de laik sol eğilimli Pazar Postası’nda yayın yapmasıdır. İkincisi ise 2015 yılında yayımlanan Edebiyatın Taşradan Manifestosu. Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin sunduğu listede mukaddesatçı edebiyatçılara yer verilmemişti. Karakoç’u tartışmak, Türkiye’de edebiyat alanındaki bölünmüşlüğe de değinmemizi sağlıyor. 1930’larda edebiyatın Anadolu’ya odaklanması gerektiği fikri üzerinde çok durulurken, 2015’te yayımlanan manifesto Anadolu’nun karşı geldiğini gösteriyor. İstanbul’un doğusunun İstanbul, Ankara ve İzmir’deki edebiyat merkezlerine cevap vermesi, bizi bazı dil meselelerini tartışmaya yöneltiyor: Bir yandan Türkiye’de edebiyatın çok dilliliği, diğer yandan 1994/1995’te Mehmet Yaşın’ın Poeturka denemelerinin yayımlanmasıyla başlayan “Türk edebiyatı” ve “Türkçe edebiyat” tartışması. Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin sunduğu listenin Milli Eğitim Bakanlığı’nın savunduğu Batıcı ve Aydınlanmacı çizgiye yakın olduğunu kabul edersek, bu yazıda sözü edilen yayınların bu erken dönem kanon yaratma girişiminden ve onun ideolojisinden kurtulma arzusunu temsil ettiğini ve daha fazla kültürel ve siyasi çoğulculuğa bir davet olduğunu söyleyebiliriz. <br><br> The commemoration of the first 100 years of the Republic of Türkiye provides an opportunity to reflect on some of the debates that have animated the Turkish literary world. In this paper we will focus on a range of significant literary documents and publications. The first of these documents is a list prepared by the Ankara Faculty of Language, History and Geography in 1939 for the First Turkish Publishers’ Congress. The list consists of authors whose works had been published from the post-Tanzimat period to the early 20th century and should be translated into the new Turkish alphabet adopted in 1928. We will then look at two literary events that can be read as a kind of reaction to what this list symbolized. The first are the publications of the Islamist poet Sezai Karakoç (1933-2021) in the secularist left-leaning periodical Pazar Postası in 1957. The second is the manifesto entitled Edebiyatın Taşradan Manifestosu (Literature Manifesto from the Periphery) published in 2015. The list presented by the Ankara Faculty of Language, History and Geography had excluded Islamist literary figures. Discussing Karakoç allows us to touch upon the divided literary field in Turkey. While in the 1930s much emphasis was put on the idea that literature should speak of Anatolia, the manifesto published in 2015 showed that Anatolia was talking back. The fact that the east of Istanbul talked back to the literary centres in Istanbul, Ankara and İzmir leads us then to discuss some linguistic issues: On the one hand, the multilingualism of literature in Türkiye, and on the other, the debate around “Turkish literature” (Türk edebiyatı) and “literature in Turkish” (Türkçe edebiyat), which began with the publication of Mehmet Yaşın’s Poeturka essays in 1994/5. If we accept that the list presented by the Ankara Faculty of Language, History and Geography is close to the Westernist and pro-Enlightenment line advocated by the Ministry of National Education, we can say that the publications mentioned in this article represent a desire for liberation from this early attempt to create a canon and its ideology, and are an invitation for more cultural and political pluralism. |
| spellingShingle | Mignon, L Memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlar |
| title | Memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlar |
| title_full | Memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlar |
| title_fullStr | Memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlar |
| title_full_unstemmed | Memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlar |
| title_short | Memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete: Türkçe edebiyat çalışmalarına dair notlar |
| title_sort | memleketten bahseden edebiyattan edebiyattan bahseden memlekete turkce edebiyat calismalarina dair notlar |
| work_keys_str_mv | AT mignonl memlekettenbahsedenedebiyattanedebiyattanbahsedenmemleketeturkceedebiyatcalısmalarınadairnotlar |